بررسي تضمن حرف ربط اما در زبان فارسي

Implications of æmma (‘but’) in Persian

پژوهش حاضر به بررسي معناي تضمني «اما» در زبان فارسي پرداخته است. پرسش اصلي تحقيق اين است كه آيا تضمن حاصل شده از جمله توسط فارسي زبانان، صرفاً بوسيله حرف ربط «اما» تعيين مي گردد يا محتواي گزاره ها نقش اصلي در ايجاد اين تضمن دارد. در اين تحقيق از دو آزمايش استفاده شد. براي آزمايش اول، پرسشنامه اي شامل 24 داستان كوتاه تهيه شد كه هريك از اين داستان ها نهايتاً داراي جمله اي با ساختار « p اما q» بودند. براي پي بردن به اين مسئله كه كدام استدلال نهايتاً مورد پذيرش مخاطب قرار مي گيرد و نقش حرف ربط «اما» تا چه ميزان مي تواند در تصميم مخاطب تاثير گذار باشد، از دو عبارت «پس» و « با اين حال » بعد از استدلال هاي مورد نظر استفاده شد و چهارگزينه احتمالي در اختيار شركت كنندگان قرار گرفت. در آزمايش دوم از «پس» و «با اين حال » استفاده نشد و فقط از شركت كنندگان خواسته شد تا با جواب «بله» يا «خير» از بين گزينه هاي ارائه شده به عنوان تضمن احتمالي جمله انتخاب كرده و دليل انتخاب خود را توضيح دهند. نتايج تحقيق نشان داد كه در اين ساختارها حرف ربط «اما» فرض p را حذف نمي كند، بلكه آن را صرفاً به تعليق در مي آورد و مخاطب همچنان به آن دسترسي دارد. به علاوه افراد قبل از هر چيز، استنباط خود را بر اساس وجود «اما» انجام مي دهند و محتواي استدلال ها در جايگاه دوم قرار دارد. نتايج حاصل از آزمايش دوم نيز نشان داد كه هرگاه افراد نتوانند نتيجه گيري درستي بر اساس وجود «اما» داشته باشند، به محتواي استدلال ها توجه مي كنند.

This study investigated the implicature stemming from æmma (‘but’). To this end, two experiments were conducted. In the first experiment, participants were presented with 24 short stories including “p æmma q” constructions. The p and q arguments were either sensible or absurd. The participants were asked to indicate the appropriate conclusion introduced by by pæs (‘so’/’then’) and ba-in-hal (‘nevertheless’). In the second experiment, the same 24 stories were used as in the first experiment, however after each construction, participants did not have to give the appropriate ‘pæs’ or ‘ba-in-ha’l conclusion but simply had to tick yes or no and justify their answer. The results of the first experiment, showed that in general, the inference of the participants were mainly based on the existence of ‘æmma’ however the content of p and q arguments played an important role. In the second experiment, the justifications provided by the participants showed that whenever the p-argument was not pertinent and an inference based on ‘æmma’ would result in an absurd conclusion, they referred to the content of the arguments and selected the implication from the p-argument.