«سرپرستي» و «فرزندخواندگي» در شاهنامه فردوسي با استناد بر كنوانسيون حقوق كودك (1989)

(Guardianship and adoption in Shahnameh Ferdowsi according to convention of children’s rights (1989

«سرپرستي» و «فرزندخواندگي» يك رابطه حقوقي با ويژگي ها و شرايطي خاص است كه با توجه به سابقه تاريخي و نگرش ويژه به آن در ايران باستان، نمونه هايي گوناگون از آن در شاهنامه ديده مي شود. هدف نگارنده در اين پژوهش بررسي ابعاد گوناگون حقوق اين كودكان در شاهنامه و تحليل آن بر مبناي مواد و بندهاي كنوانسيون حقوق كودك است. اين سند، نخستين پيمان نامه بين المللي جهت حمايت از حقوق كودكان است كه با تاكيد بر منافع عاليه كودك، همان حقوق و مزاياي فرزند طبيعي را براي كودكان تحت تكفل و فرزندخوانده مقرر داشته است. بررسي هاي صورت گرفته نشان مي دهد كه سرپرستي ها و فرزندخواندگي هاي شاهنامه تنها ريشه در عوامل اجتماعي، سياسي و فرهنگي داشته و به هيچ عنوان جنبه اجبار اقتصادي در آن ها ديده نمي شود؛ از سويي، اين امر تنها مختص جنبه «تربيتي» كودكان بوده و بحث بهره مندي از مزاياي مالكيتي سرپرست در آن مطرح نيست و برخلاف عمل كرد ضعيف برخي خانواده ها، توجه همه جانبه سرپرستان به حقوق اين كودكان، بويژه كاركرد عاطفي در آن انكارناپذير است

The relationship between guardianship and adoption is a legal one. It has certain characteristics and necessitates special circumstances which according to its historical background and particular outlook in ancient Persia, various examples of it are seen in Shahnameh. The purpose of this study is to examine different aspects of the rights of these adopted children in Shahnameh and to analyze the cases according to the articles of the convention of children’s rights. This document, Shahnameh is the first international agreement which supports the children’s rights and respects the same rights and privileges of a natural child for the adopted ones to the best interests of child. Different studies demonstrate that the guardianship and adoptions in Shahnameh had roots in social, political, and cultural factors and the economic coercion by no means had any role in the affair, the main concern being the cultivation and raising of children irrespective of winning the benefits gained in the process. The overall attention of the guardians towards the rights of these children are indeed praiseworthy. The emotional aspect in particular is an integral part of the guardian’s responsibility unlike the weak performances seen from some families in this regard.