«آهن كارايي» تعدادي از محصولات زراعي در محيط كشت محلول

Iron Efficiency of Some Crops Grown in Solution Culture

كمبود آهن در بسياري از اراضي كشاورزي دنيا به ويژه در خاك هاي آهكي گسترش دارد. يكي از راه‌كارهاي مقابله با كمبود آهن، كاشت گياهان مقاوم به كمبود اين عنصر مي باشد. اين پژوهش با هدف ارزيابي «آهن كارايي» تعدادي از محصولات زراعي مهم و رابطه آن با برخي صفات كمّي و كيفي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار در پاييز سال 1385 در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه صنعتي اصفهان انجام شد. ذرت شيرين (هيبريد سينگل كراس كرج 404)، ذرت دانه اي (هيبريد سينگل كراس500)، دو رقم گلرنگ شامل 3110S- و 411S-، آفتابگردان رقم هايسون و گندم دوروم رقم شوگا در دو سطح 5 و 50 ميكرو مولار آهن از منبع FeEDTA در محيط كشت محلول كاشته شدند. نتايج آزمايش نشان داد گياهان مورد ارزيابي از لحاظ آهن كارايي اختلاف معني داري در سطح يك درصد داشتند. هيبريدهاي ذرت در مقايسه با ساير گياهان مورد مطالعه به كمبود آهن حساس‌تر بوده (آهن-كارايي برابر با 26 درصد) و كاهش بيشتري در وزن خشك اندام هوايي آنها در تيمار 5 ميكرو مولار آهن مشاهده شد. در مقابل، گندم دوروم رقم شوگا در شرايط كمبود آهن كمترين كاهش وزن خشك ريشه و اندام هوايي را در مقايسه با شرايط كافي بودن آهن نشان داد (آهن-كارايي برابر با 94 درصد). ارزيابي آهن كارايي بر اساس صفات مختلف نشان داد كه غلظت و محتواي آهن در كل گياه، بخش هوايي و يا ريشه ارتباطي با ميزان تحمل گياه در برابر كمبود آهن نداشت.‌‌

Iron deficiency is a worldwide nutritional constraint in agricultural lands especially in calcareous soils. Cultivation of crops tolerant to Fe-deficiency is an approach to combat Fe deficiency. The aim of this investigation was to evaluate Fe-efficiency of selected important crops in Iran. A completely randomized block design in triplicates was conducted at IUT research greenhouse in fall 2006. Sweet corn (Hybrid K.S.C. 404), grain corn (Hybrid S.C. 500), safflower (cvs. S3110, S-411), sunflower (Hybrid Hyson) and durum wheat (cv. Shuga) were grown in a nutrient solution at two Fe levels (1 and 10 µM Fe-EDTA). The results showed significant (P < 0.01) variation among the studied crops in Fe-efficiency. Corn hybrids were more sensitive to Fe deficiency (FeE = 26%) as compared to other studied crops, and the greatest reduction was observed in their shoot dry matter at 0.1 mM Fe- EDTA treatment. In contrast, the lowest decrease in root and shoot dry matter weight under Fe-deficient condition was found for durum wheat (FeE=94%). Comparing the calculated Fe-efficiency using different indices showed that Fe concentration and content in the whole plant, shoot and root had no relationship with crop tolerance to Fe deficiency.