متن‌شناسي و معرفي كتاب حماسي اسكندرنامۀ ناصري

Textology and introducing the epic Book, Naseri’s Eskandar Nameh

اسكندر مقدوني كه بعد از ويراني و به آتش كشيدن سرزمين پارسيان، در ذهن و زبان ايرانيان، داراي صورت گجسته­ اي بود، بعد از ورود اسلام به ايران و با تفسير ذوالقرنين به اسكندر مقدوني در سورۀ كهف آيات 83 تا 98، چهره­اي خجسته­ به خود مي­ گيرد و ايرانيان كتاب­ هاي منظوم و منثور بسياري راجع به او مي­ نگارند. هر كتاب با توجه به منبع مورد استفاده، به جنبه­ هاي گوناگون زندگيش پرداخته است. كتاب اسكندرنامه، سرودۀ ناصري كرماني هم گوشه­ هايي از زندگي اسكندر را مورد توجه قرار داده، كه در اين مقاله ضمن آشنايي با متن كتاب يادشده، به سبك و شيوۀ شاعري ناصري پرداخته خواهد شد. او در سرودن اين كتاب، به مانند بسياري از مقلّدان نظامي، بِشدّت تحت تأثير كلام و تصاوير نظامي گنجوي بوده است و برخلاف كتاب­ هاي حماسي، از بحر خفيف براي سرودن اين اثر بهره جسته است. نكته­ هايي جديد هم در مقايسه با اسكندرنامه­ هـاي ديگر بِچشم مي­خورد كه از جمله مي­ توان به سوزاندن تخت جمشيد به وسوسۀ معشوق اشاره كرد.

After setting fire of Persian lands, Macedoni Eskandar who in the mind and language of Iranians enjoyed a bad reputation and possessed negative characteristics, after coming of Islam in Iran suddenly finds an auspicious face and is identified as Du’l-Qarnayn from then on according to Kahf Sura verses 83-98 Iranians write many books about him both in prose and verse. Each book according to the references referred to dealt with different aspects of his life. The book of Eskandar Nameh, composed by Naseri Kermani paid attention to some angles of his life. This article familiarizes the reader with the text and deals with the style of Naseri’s composition of poetry. Like many Nezami’s imitators, Naseri had been immensely under the influence of Nezami Ganjavi in composition of his book as far as diction and imageries are concerned and in spite of epic works had used Khafif meter in his composition. In comparison with other Eskandar Namehs new points are encountered such as the fire that consumed Persepolis set by Eskandar had something to do with temptation on the behalf of a beloved.