زنجيره ها، عناصر و گزاره هاي روايي در داستان «بانوي حصاري» از هفت پيكر نظامي

Syntagms, Elements and Propositions of Narration in the Story of "Banu-ye Hesari"in Nizami’s "Haft Paykar"

داستان «بانوي حصاري»، يكي از هفت داستان شگفت ­انگيز و پرماجراي هفت­ پيكر نظامي است. با توجه به ساختار ويژه­ اي كه اين داستان دارد، مقاله ­ي حاضر به نقد­ و تحليل ساختار و اجزاي روايت در آن براساس ديدگاه­­ هاي گريماس اختصاص يافته است.شيوه ­ي كار به اين صورت بوده كه ابتدا نظريات گريماس درباره ­ي ساختار وعناصر واجزاي تشكيل دهنده ­ي يك روايت، نقل وبررسي شده وسپس اين عناصر و اجزا در داستان بانوي حصاري، شناسايي وتجزيه وتحليل گرديده است. زنجيره­ هاي روايي در ساختار اين روايت شامل زنجيره هاي پيماني، اجرايي وانفصالي است.زنجيره ­ي پيماني، بيانگر پيماني است كه بين«بانوي حصاري» (فرستنده) با شاهزاده ­ي جوان (شناسنده؛ گيرنده) بسته مي­ شود، زنجيره­ ي اجرايي شامل آزمون­ ها و مبارزه­ هايي است كه قهرمان بايد پشت سر بگذارد تا به هدف برسد و زنجيره­ ي انفصالي، حاكي از سير رخداد­هاي داستان از وضعيت نامتعادل به وضعيت متعادل و پايان خوش داستان است. در اين روايت ساختاركلي«  فقدان قرار داد (بي­ نظمي) وجود قرار داد (نظم)» به كار گرفته شده است؛ يعني درآغاز داستان، به دليل عدم وجود قرارداد وضعيت پريشاني به وجود مي­ آيد.بعد فرستنده قرارداد و پيماني وضع مي­كند؛ كه در نتيجه­ي آن نظمي برقرار و در پايان داستان به خاطر اقدامات قهرمان، آرامش حاكم مي شود.

The story of "Banu-ye Hesari"(Lady Hesari) is one of the seven wonderful and adventure stories in Nizami’s "Haft Paykar ". Because of its special structure, in this article, we analyze the structure and narration components of the story according to Grimas’ views. Initially, we relate and consider Grimas’ criticism on the structure, elements and components of a narration and then, identify and analyze them in the story of "Banu-ye Hesrai". Narrative syntagms in the structure of narration include contractual, practical and disjunctive circles. Contractual circle is about a contract between “Banu-ye Hesari” (sender) and a young prince (knower; receiver), practical circle consists of experiments and battles that hero must surmount, and disjunctive circle is about the itinerary of events from an unbalanced condition to a balanced one, coming to a happy conclusion. Therefore, the structure of narration in the story includes some special functions such as contract, experiment and judgment. In the narration, there is a general model: absence of contract (disorder) → presence of contract (order) _ an unbalanced and distressful situation, then a contract putting forward by the sender according to which the hero behaves, and consequently, a balanced situation.