مقايسه ي خسرو و شيرين نظامي و شيرين و خسرو هاتفي

Khosrow-va-Shirin by Nezami and Shirin-va-Khosrow by Hatefi: With Structural Narratology approach

خمسه ­ي نظامي به عنوان يكي از شاهكارهاي داستان ­پردازي فارسي، ضمن تاثير از سنت­ هاي پيش از خود، تاثيري ژرف بر آثار پس از خود نهاد. نظيره­ گويي، تقليد يا تتبع آن است كه شاعر يا نويسنده ­اي، به پيروي شاعر يا نويسنده ­ي ديگر به خلق و نگارش اثري اقدام كند. بعد از نظامي سنت نظيره ­گويي به­ طور گسترده رواج پيدا كرد. از­جمله مهم­ترين آثار نظامي كه بازتاب عمده ­اي در ادب فارسي داشت خسرو و شيرين است. اين اثر در قرن 9 در دوره ­ي حكمراني سلطان بايقرا توسط هاتفيِ جامي تقليد شده ­است. عنوان نظيره ­ي وي شيرين و خسرو است. نوع ارتباط اين دو روايت از مقوله ­ي «فزون­ متنيت» است. نتيجه ي به ­دست­ آمده از اين بررسي استفاده ­ي فراوان نظامي از شگردهاي داستان ­پردازي، پيرنگ قوي، منسجم و پيچيده، نتيجه ­گيري ­هاي اخلاقي در پايان هر قسمت و توصيفات غنايي است، اين موارد در روايت هاتفي كمتر ديده شده است.

Nezami’s Khamseh as one of the most significant masterpiece texts among the Persian storytelling, was under the influence of the previous traditions and at the same time affected the following works. Imitation means that an author or a poet follows another ones in creation of his or her works. The tradition of imitation highly appeared after Nezami and developed by Amir Khosrow Dehlavi in India. Khosrow-va-Shirin by Nezami was imitated by Hatefi during the reign of Soltan Bayghara named Shirin-va-Khosrow. The relation between these two narrations is “hypertextuality”. This article has addressed Hatefi’s storytelling as a hypertext (B text) in comparison with Nezami's as hypotext (A text). The methodology for analysis of similarities and differences of the same story in these two texts is structuralism narratology. It can be concluded that Nezami used complex storytelling techniques, strong and coherent plot, erotic delineation and moral epilogues. These cases less has been found in the narration by Hatefi