بررسي اثر فصل و منطقه برداشت بر ميزان اسيد گليسيريزيك، املاح معدني و قند موجود در ريشه شيري نبيان

Effects of Harvesting Season and Location on the Sugar, Ash and Glycyrrhizic Acid Content of Licorice Root

ارزش و اهميت ريشه شيرين بيان به دليل تنوع مواد شيميايي موجود در آن است كه از بين اين تركيبات، اسيد گليسيريزيك به عنوان ماده مؤثره آن از اهميت ويژه اي در صنايع غذايي، داروسازي و دخانيات برخوردار است. هدف از اين مطالعه بررسي اثر فصل و منطقه برداشت بر تركيبات شيميايي شامل خاكستر، قند و اسيد گليسيريزيك و كيفيت ريشه شيرين بيان بود . در اين پژوهش ، ريشه هاي شيرين بيان در دو فصل تابستان و پاييز و از 3 منطقه ( اقليد، بيضاء و دشمن زياري ) در استان فارس، يك منطقه در استان كرمان (بافت ) و يك منطقه در استان كرمانشاه (اسلام آباد) برداشت و آزمايش هاي شيميايي تعيين صفات روي پودر عصاره آنها انجام شد . داده هاي آزمايش بر اساس طرح بلوك كامل تصادفي با 6 تكرار و به صورت مركب تجزيه گرديد . با توجه به نتايج حاصل، اثر فصل بر ميزان قند قبل و بعد از هيدروليز، اثر منطقه و اثر متقابل فصل و منطقه بر ميزان خاكستر، قند قبل و بعد از هيدروليز و ميزان اسيد گليسيريزيك در سطح احتمال يك درصد معني دار بود . نتايج نشان داد كه كمترين ميزان خاكستر در ريشه شيرين بيان منطقه اسلام آباد و در فصل تابستان ، بيشترين ميزان قند قبل از هيدروليز در ريشه هاي برداشت شده از منطقه اسلام آباد و بافت ، بيشترين ميزان قند بعد از هيدروليز از ريشه هاي برداشت شده از منطقه اسلام آباد در فصل پاييز و بيشترين ميزان اسيد گليسيريزيك در ريشه هاي برداشت شده از منطقه بيضاء در فصل پاييز به دست آمد.

Sweet tasting glycyrrhizic acid is considered to be the most important chemical compound in licorice root. However, environmental factors affect chemical composition of licorice root including glycyrrhizic acid content. In this study, the effects of the harvesting time and location on licorice root composition were studied. Chemical composition of the licorice roots (Glycyrrhizia glabra) collected in summer and fall seasons from three locations in Fars province (Eghlid, Beiza and Doshman-Ziary) and one location from each of Kerman (Baft) and Kermanshah (Islam-Abad) provinces was determined. Glycyrrizhic acid, ash and sugar content before and after hydrolysis were measured in all samples after extraction. A combined analysis of variances was performed on data based on a randomized complete block design in six replications. The results showed that effects of harvesting season on sugar content, and the effects of location and its interaction with harvesting season on ash, sugar and glycyrrhizic acid content were significant (p<0.01). It was also found that the lowest ash content were obtained from roots harvested from Islam-Abad in summer the highest sugar content before hydrolysis belonged to roots harvested from both Baft and Islam-Abad in fall. Highest amount of sugar after hydrolysis was reported in the roots collected from Islam-Abad in Fall. Roots harvested from Beiza in Fars province in fall had the maximum glycyrrizhic acid content.