بررسي تحول جايگاه زليخا از واقعيت به تخيل (با تاكيد بر ويژگي هاي مثبت و منفي زليخا در تلميحات بعضي از شاعران)

Considering the Alteration of Zulaikha's place from Reality to Imagination Emphasizing on Positive and Negative Features of Zulaikha in Some Poets' allusions

در منظومه هاي عاشقانه اي كه به نام يوسف و زليخا سروده شده است و نيز ابياتي كه به اين موضوع تلميح دارند، شاعران ضمن الهام گرفتن از يك واقعيت بيروني و با تكيه بر نيروي تخيل خويش، اين داستان را ابزاري براي بيان مقصود و تاثير بر مخاطب قرار داده اند. در اين مقاله علاوه بر پرداختن به بيان تفاوت هاي موجود در روايت قرآن و تورات از ماجراي زليخا، توصيف شاعران از شخصيت وي و تلميحات شعري آنان مورد بررسي قرار گرفته است، در اين سروده ها دو نگاه كلي ديده مي شود، يكي نگاه عيني و منفي به شخصيت زليخا كه بيان گر شخصيت واقعي اوست و ديگر، نگاه مثبت به وي كه گرچه از نظر تاريخي داراي اعتبار چنداني نيست و در واقع تعيين كننده ي جايگاه تخيلي او در شعر فارسي است اما به دليل ارتباط زليخا با حضرت يوسف و تاثيرپذيري او از اين شخصيت الهي، جلب توجه شاعران را در پي داشته است. با وجود مقالاتي كه در زمينه ي اين داستان نوشته شده است اهميت اين جستار در اين است كه تا كنون تحقيق مستقلي درباره ي نوع نگاه شاعران به شخصيت زليخا انجام نشده است. اين تحقيق به صورت توصيفيتحليلي انجام گرفته و سعي بر آن بوده است كه از سروده هاي همه ي سبك هاي شعري استفاده شود هرچند كه توجه به اين ماجرا در اشعار شاعران سبك هندي به ويژه صائب تبريزي از نمود بيشتري برخوردار است.

In the romantic poems which have been written in the name of Yusuf and Zuleikha and also the verses that refer to this topic, the poets use the story as a way of conveying their message and impress the audience, Inspired by an external reality and relying on their own imagination. In the present paper, in addition to mentioning the differences in Quran and Torah's narrations of Yusuf and Zuleikha's story, the poets' descriptions of Zulekhia's personality in their poetic allusions have been studied. There are two main views, the objective negative view which introduces her real personality, and the positive view which although is not a valid one and in fact demonstrates her imaginary place in Persian poetry because of her relationship with Prophet Yusuf and his influence on her, the poets have paid attention to it. The importance of this study is that no independent survey has been conducted about the view of the poets about Zuleikha's personality. The research method was descriptive-analytical and it has been attempted to consider all poetry styles, although this matter has received more attention from the poets of Hindi style, specially Saib Tabrizi