سايه روشنِ موقعيت زن در جواهرالاسمار و طوطي نامه

Review and analysis of characters Mahshekar and Xojasteh in the Javaher-al-Asmar and Tooti- Nameh

تبيين موقعيت زنان در آثار ادبي، غالباً نمايانگر نظرگاه مترجم و نويسنده نسبت به اين گروه است. از كتاب هندي سوكه سپتاتي دو برگردان موجود است كه در فاصله زماني اندكي انجام گرفته. عماد بن محمد ثغري بين سال هاي (715-713ق) كتاب را از هندي به فارسي با نام جواهرالاسمار برگردانده و ضياءالدين نخشبي در سال 730ق. با اشراف به ترجمه ثغري آن را به نام طوطي نامه به گونه اي موجز ترجمه و بازنويسي كرده است. مترجمان در برگردان اثر با دخل و تصرف هايي در داستان ها، تفاوت هايي - علاوه بر جنبه هاي ادبي - ايجاد كرده اند. يكي از نكته هاي مهم، ديدگاه متفاوتِ اين دو مترجم نسبت به زنان در داستان هاست. به دليل شهرت و اهميت دو اثر و تفاوت ديدگاه مترجمان، ضروري مي نمود نوع نگاه آنان نسبت به زنان واكاوي شود. با مطالعه جواهرالاسمار و طوطي نامه و كاوش در لايه هاي پنهاني دو اثر، تفاوت هاي ديدگاه ثغري و نخشبي در مورد زن به روش تحليل مقايسه اي بررسي شد. با توجه به اين نكته كه اصل داستان يكسان است؛ نوع بيان و نتيجه گيري هاي نخشبي حاكي از ديدگاه خصومت آميز وي نسبت به زنان است؛ در حالي كه در شيوه داستان پردازي ثغري، نگاهِ به زنان از اعتدال برخوردار است. نكات تازه اي نيز از زندگي ثغري براي اولين بار در اين مقاله ارائه شده است.

The women´s position in authers and translators works, is as an indicator of their perspective about the half of society. There are two translation of an Indian book, Sooke Septati (Seventy Parrots) that was accomplished in a short interval. Imad Ben Mohammad Saghri has translated the book between 713-715 from Indian to Persian and named it Javaher-al-Asmar and Zia-al-Din Nakhshabi with due attention to the Saghri׳s translation, has translated the book in730 and named it Tooti-Nameh. In addition to differences in literary aspects, the interferences of these translators in stories, created differences. The different perspective of both translators about the women in stories, is one of the important points. Due to the reputation and importance of the two works and the difference between the views of the translators, it was essential to look at their way of looking at women. In spite of the fact that general principle of the book is similar, the perspectives of Saghri and Nakhshabi about the women, are different. In spite of Saghri׳s moderate perspective about women, Nakhshabi׳s expression and conclusion indicated the hostile perspective of him about the women. In Nakhshabi׳s stories, sinful men are forgiven, but in Saghri׳s stories, there is no difference between men and women in pardon or punishment. Meanwhile, there are new points about the Saghri׳s life in this article.