تأثير ژنوتيپ و محيط كشت كالوس‌زايي بر كارايي كشت بساك هيبريدهاي برنج اينديكا × اينديكاي هتروتيك

The Influence of Genotype and Induction Medium on Efficiency of Anther Culture of Hetrotic Indica × Indica Rice Hybrids

در اين تحقيق پاسخ به كشت بساك سه هيبريد برنج اينديكا × اينديكاي هتروتيك (بهار1، IR75221H و IR69688H) روي چهار محيط كشت كالوس‌زا (N6، N6 تغييريافته، Chu و Chu تغييريافته) در موسسه تحقيقات برنج كشور بررسي شد. هيبريد‌هاي مورد مطالعه از طريق تعيين درصد كالوس‌هاي ايجاد شده از بساك‌هاي مرحله اواسط تك هسته‌اي تا اوايل مرحله دو هسته‌اي و تعداد گياهچه‌هاي باززايي شده از كالوس‌ها در محيط‌هاي كشت فوق، مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه ژنوتيپ، تركيب محيط كشت و اثر متقابل آنها روي درصد كالوس‌زايي، باززايي گياه سبز، باززايي گياه آلبينو و باززايي كل به‌طور معني‌داري اثر داشتند. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه بهترين هيبريد از نظر عكس‌العمل به توليد كالوس، هيبريد (IR75221H (1/64% و به باززايي كل (12/24%) و گياه سبز(3/43%)، هيبريد بهار1 بودند. بيشترين گياه آلبينو را هيبريد (IR75221H (10/66% و كمترين آن را هيبريد (IR69688H (6/45% توليد نمودند. بهترين محيط كشت كالوس‌زايي براي توليد كالوس محيط كشت N6 تغييريافته (2%) و براي باززايي كل (21/82%)، توليد گياه سبز (5/6%) و آلبينو (16/22%) محيط كشت Chuتغييريافته بودند. هر چند ژنوتيپ‌ها در محيط‌هاي كشت مختلف نتايج گوناگوني نشان دادند و پاسخ به كشت بساك آنها كم بود ولي با تغيير در محيط‌هاي كشت مي‌توان پاسخ به كشت بساك را افزايش داد.

This study was set up in the research station of Rice Research Institute of Iran (RRII) to determine the response of three hetrotic Indica × Indica rice hybrids (Bahar1, IR75221H and IR69688H) to anther culture on four induction media (N6, modified N6, chu and modified chu). To evaluate hybrids, the percentage of calluses which had been made from anthers in early uni- to mid- uninucleate stage and the number of regenerated plantlets of calluses in those media were determined. The results indicated that genotype, composition of callus induction medium and their interactions significantly affected callus percentage, total plant regeneration and production of green and albino plants. IR75221H hybrid was considerably superior for callus induction (1/64%) and Bahar1 hybrid was the most desirable for producing of green plants (3/43%) and total regeneration (12/24%). IR75221H hybrid produced higher albino plant (10/66%) and IR69688H hybrid produced lower albino plant (6/45%). The best medium culture in the case of callus induction was modified N6 (2%) and total regeneration (21/82%) produced green plant (5/6%), and albino plant (16/22%) was modified Chu among all media culture. However, genotypes showed different results in each media culture, and responses to hybrid of anther culture was low, but by changing the media culture we increased the response of culture.