حق بهره مندي از هواي پاك در رويه مراجع بين المللي

The Right to Clean Air in the Practice of International Organizations

برخورداري از محيط زيست سالم و به طور خاص بهره مندي از هواي پاك، يكي از دغدغه هاي مهم امروز و آينده بشر است. با گذري بر اسناد و معاهدات بين المللي دو رويكرد متفاوت نسبت به اين موضوع را مشاهده مي كنيم. در برخي از آن ها مثل منشور آفريقايي، اين موضوع صراحتاً به عنوان يك حق پذيرفته شده اما در برخي ديگر مثل ميثاقين يا كنوانسيون اروپايي سخني از آن به ميان نيامده است. عملكرد مراجع بين المللي نيز در اين خصوص دو مسير متفاوت طي كرده است. در دسته اي از آنها، بهره مندي از هواي پاك مستقيماً در قالب حق بهره مندي از محيط زيست سالم مورد بررسي قرار گرفته يا قابليت بررسي دارد و در برخي ديگر اين موضوع به عنوان چهره اي از يك يا چند حق بشري (نسل اولي يا دومي) ارزيابي شده است. در ادامه خواهيم ديد كه برخلاف تصور اوليه، عملكرد مراجع دسته دوم و به طور ويژه ديوان اروپايي حقوق بشر، بسيار موفقيت آميز تر بوده است.

The enjoyment of a healthy environment and, in particular the enjoyment of the clean air is one of the most important concerns of human beings in today and future. By reviewing the documents and international treaties, we perceive two different approaches in this issue. In some of them, such as the African Charter, it has been expressly accepted under the title of a right, but in others, such as the European Convention or ICCPR & ICE, there is no mention of it. In this regard, the practice of international organizations has been in two different directions. According to one group of the international organizations, the enjoyment of the clean air has been studied directly in the form of the right to a healthy environment but based on the view of some others it has been assessed as one or more human rights (the first or second generations of human rights). In the following, we will see, contrary to the preliminary impression, the practice of international organizations of the second group, and particularly the European Court of Human Rights, has been much more successful.