واگرايي بعد از همگرايي : تحول نظام بين المللي حمايت از حقوق مالكيت فكري بعد از موافقتنامه تريپس

Diverging after Convergence: The Evolution of International Intellectual Property System after TRIPS Agreement

تلاش هاي بين المللي براي حمايت از حقوق مالكيت فكري با تصويب موافقتنامه جهان شمول تريپس حداكثر توان و ظرفيت خود را به نمايش گذاشت اما حتي با اين همگرايي در سطح بين المللي نيز، اختلافات موجود بين كشورهاي توسعه يافته و درحال توسعه درخصوص سطح حمايت بين المللي از حقوق مالكيت فكري تقليل پيدا نكرد. كشورهاي درحال توسعه تصور مي كردند، موافقتنامه تريپس آخرين گام نظام بين المللي در حمايت از حقوق مالكيت فكري خواهد بود. در حالي كه كشورهاي صنعتي تريپس را صرفاً واجد استاندارهاي حداقلي مي دانستند. بدين ترتيب كشورهاي صنعتي براي حمايت موثرتر از حقوق مالكيت فكري و اتخاذ استانداردهاي حمايتي مدنظر خود، مبادرت به تغيير نظام حمايتي از موافقتنامه چندجانبه تريپس به معاهدات تجاري و سرمايه گذاري در سطح دوجانبه و منطقه اي نمودند. در حال حاضر وضعيت پيچيده اي در عرصه نرم سازي حقوق مالكيت فكري بين المللي شكل گرفته است. بررسي جهت گيري نظام بين المللي حقوق مالكيت فكري در دوران بعد از تريپس و نقد و بررسي مباني اين تحولات موضوع مقاله حاضر است.

To protect intellectual property rights, the international efforts showed its maximum strength and capacity through ratifying the universal TRIPS Agreement. But even by this convergence at international level, struggles between developed and developing countries about intellectual property protection at international level did not decline. Developing countries believed that it would be the last pace of international intellectual property system. Developed countries, on the other hand, envisioned TRIPS only contains minimum-standards provisions. So, developed nations dissatisfied with the level of protection introduced by TRIPS and by the way, thought the multilateral regime has presented its utmost capacity by this agreement, shifted the current multilateral level to bilateral and regional agreements to transplant themselves intellectual property standards. Since then, lots of efforts have been made to harmonize intellectual property provisions in international stage. This multilateral approach to protect intellectual property rights began by Paris and Bern conventions and reached to its best by TRIPS agreement. Now, there is a complicated situation in international intellectual property norm-setting. What is going to happen after TRIPS agreement? Divergence or convergence? In this article, we try to answer this question by examining the origin of these changes and specify some significant results at the end.