اثر نيتروژن، شوري و ماده آلي بر رشد نهال پسته و مرفولوژي ريشه آن

Effect of Nitrogen, Salinity and Organic Matter on Growth and Root Morphology of Pistachio

با توجه به شور بودن مناطق پسته‌كاري و كمبود مواد آلي در اين مناطق، بهمنظور بررسي تأثير نيتروژن، شوري و ماده آلي بر ميزان رشد و مرفولوژي ريشه پسته (رقم بادامي زرند)، آزمايش گلخانهاي بهصورت فاكتوريل، در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار صورت گرفت. تيمارها شامل چهار سطح نيتروژن (0، 60، 120 و 180 ميليگرم در كيلوگرم خاك از منبع اوره)، چهار سطح شوري (0، 800، 1600 و 2400 ميلي گرم كلريد سديم در كيلوگرم خاك) و سه سطح ماده آلي (0، 2 و 4 درصد وزني از منبع كود گاوي) بود. با افزايش شوري، وزن خشك برگ، ساقه و ريشه، چگالي ريشه و تعداد برگ سبز، بهطور معنيداري كاهش يافت. هرچند كاربرد نيتروژن تا سطح 120 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك، تأثير معنيداري در ميزان رشد نداشت، ولي بالاترين سطح نيتروژن (180 ميليگرم در كيلوگرم خاك)، احتمالاً بهعلت عدم تعادل يوني و آثار نامطلوب بر جذب ساير عناصر غذايي، باعث كاهش رشد برگ، ساقه و ريشه به‌ترتيب به ميزان 15، 35 و 32 درصد گرديد. در سطوح پايين شوري، نيتروژن توانست تا حدي وضعيت رشد را بهبود بخشد، اما در بالاترين سطح شوري، بالاترين سطح نيتروژن هم نتواست صدمات ناشي از شوري را جبران كند. با كاربرد 2 درصد ماده آلي و آثار مطلوب آن بر خصوصيات فيزيكي و تغذيهاي خاك، وزن خشك برگ و ريشه، ارتفاع ساقه و چگالي ريشه به‌ترتيب به ميزان 12، 33، 10 و 45 درصد نسبت به شاهد، افزايش نشان داد.

To study the effect of nitrogen, salinity and organic matter on growth and root morphology of pistachio (Cv. Badami), a greenhouse experiment was conducted. Treatments consisted of four nitrogen (N) levels (0, 60, 120 and 180 mg kg-1 soil as urea), four salinity levels (0, 800, 1600 and 2400 mg NaCl kg-1 soil) and three organic matter (OM) levels (0, 2 and 4% soil as farmyard manure). Treatments were arranged in a factorial manner in a completely randomized design with three replications. As the salinity levels increased, leaf, stem and root dry weights and root density, were significantly reduced. Addition of N up to 120 mg kg-1 soil, had no significant effect on growth, but the highest N level (180 mg kg-1), due to nutrient imbalance, reduced abovementioned plant parameters. In low salinity levels, N application improved the growth of pistachio seedlings, but at the highest salinity level, N addition didn’t suppress the adverse effects of soil salinity. Due to useful physical and nutritional properties of soil organic matter, addition of OM significantly increased leaf, stem and root dry weights, stem height, shoot/root ratio and root density.