بررسي تغييرات كاربري اراضي در زير حوزه قلعه شاهرخ با استفاده از تكنيك سنجش از دور (دوره زماني 1381-1354)

(Investigation of Land Use Changes in Qale Shahrokh Basin Using Remote Sensing (1975 - 2002

در اين تحقيق، جهت بررسي تغييرات كاربري اراضي، حوزه آبخيز قلعه شاهرخ با مساحت150980/1 هكتار انتخاب گرديد. داده سنجنده‌هاي MSS ،TM و ETM+ از ماهواره لندست براي اين منظور استفاده شد. براي تهيه نقشه‌هاي كاربري اراضي حوزه، پس از انجام تصحيحات و آناليزهاي مختلف بارزسازي شامل PCA،FCC روي تصاوير، منطقه با استفاده از GPS، نقشه‌هاي توپوگرافي 1:50000 و اطلاعات جانبي ديگر مورد بازديد صحرايي قرار گرفت. واحد‌هاي كاربري اراضي مختلف با انجام نمونه‌برداري تصادفي طبقه‌بندي شده بررسي شد. پس از اعمال روش‌هاي مختلف طبقه‌بندي ، صحت نقشه‌هاي توليدي مورد ارزيابي قرار گرفت و نقشه‌هاي نهايي كاربري اراضي حوزه در سال‌هاي 1354، 1369 و 1381 به روش هيبريد و با دقت قابل قبول توليد گرديد. سپس روند تغييرات كاربري اراضي در دوره‌هاي مورد مطالعه مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه در دوره اول مطالعه (سال 1354) بيشترين وسعت كاربري اراضي مربوط به مرتع تنك و اراضي با پوشش پراكنده با 41/6 درصد و كمترين وسعت مربوط به كشاورزي آبي با 1/5 درصد بوده است. هم‌چنين در دوره دوم (1369-1354) بيشترين وسعت كاربري مربوط به مرتع تنك و اراضي با پوشش پراكنده با 43/4 درصد و كمترين وسعت مربوط به كشاورزي آبي با 4/1 درصد است. در دوره سوم مطالعه (1381-1369) بيشترين وسعت كاربري با 6/35 درصد مربوط به كشاورزي ديم و كمترين وسعت مربوط به كشاورزي آبي با 7 درصد مي‌باشد. طي سال‌هاي 1354 تا 1369 بيشترين تغيير كاربري شامل تبديل مراتع با پوشش نيمه انبوه به ديم‌زارها و اراضي زراعي آبي و در درجه دوم تبديل اين مراتع به مراتع تخريب يافته با پوشش پراكنده است. در طي سال‌هاي 1369 تا 1381 بيشترين تغيير كاربري در مراتع تنك و اراضي با پوشش پراكنده است كه به همراه بخشي از مراتع نيمه انبوه به ديم‌زارها و زراعت آبي تبديل شده‌اند.

To investigate land use changes, Qale Shahrokh basin (15098.1 ha area) was selected. Satellite images of Landsat sensors (MSS, TM and ETM+) were used. After improvement and different enhancement analysis of images such as FCC, PCA, the study area was checked using GPS and topographic maps (1:50000) and other information. Land use units were determined using classified random sampling method. Maps accuracy was assessed after performing different classifications. Final land use maps of 1354, 1369, 1381 years were produced using a hybrid method with fine accuracy. Trend of land use changes was investigated during the study periods. Results showed that during the first period (1354), most area of land use was rangeland with sparse vegetation cover (%41.6) and least area was irrigated farming (1.5%). Also, during the second period (1354-1369) most area of land use was rangeland with sparse vegetation cover (%43.4) and least area was irrigated farming (4.1%). During the third period (1369-1381), the maximum area of land use was dry farming (%35.6) and minimum of area was irrigated farming (7%). Maximum land use change was related to rangeland with medium vegetation cover. They were changed into dry farming and rangeland with sparse vegetation cover during 1354 to 1369. During 1369 to 1381, maximum land use changes occurred on poor rangeland with sparse vegetation cover and rangeland with medium vegetation cover was changed into irrigated and dry farming.