مقايسه صفات مورفولوژيك و عملكرد هيبريدهاي پربرگ و تجارتي ذرت دانه‌اي در منطقه تهران

Comparison of Morphological Characteristics and Yield of Leafy Corn Hybrids with Commercial Hybrids in Tehran Region

به‌منظور مطالعه صفات مورفولوژيك و عملكرد هيبريدهاي پربرگ ذرت و مقايسه آنها با هيبريدهاي تجارتي آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس در سال زراعي 84-85 با سه تكرار و به‌صورت بلوك‌هاي كامل تصادفي انجام شد. پس از انجام آزمايش‌هاي مربوط به سازگاري و شناسايي اينبردلاين‌هاي پربرگ وارداتي و لاين‌هاي تجارتي موجود در كشور، بهترين اينبردلاين‌ها انتخاب گرديدند و هيبريدها (سينگل كراس‌ها) از تلاقي اينبردهاي واراداتي انتخابي و هم‌چنين از تلاقي اينبردهاي وارداتي با اينبردهاي تجارتي ايراني به‌دست آمدند و مورد مقايسه و بررسي قرار گرفتند. بين تعداد برگ‌هاي بالا و پايين بلال، عملكرد بيولوژيك، طول بلال، ارتفاع گياه و فاصله بين تاسل و بلال، طول ميانگره، ارتفاع بلال، سطح برگ‌هاي بالا و پايين بلال در سينگلكراس‌ها تفاوت معنيداري در سطح 1% وجود داشت. هيبريد ليفي a4×b7 بالاترين و هيبريدهاي تجارتي پايينترين تعداد برگ‌هاي بالاي بلال را دارا بودند. بيشتر هيبريدهاي داراي ژن پربرگ (Lfy1) تعداد برگ‌هاي بالا و پايين بلال بيشتري نسبت به هيبريدهاي تجارتي داشتند. تعدادي از سينگلكراس‌هاي پربرگ عملكردي مشابه هيبريدهاي تجارتي داشتند و تعدادي نيز عملكرد بالاتري توليد نمودند. افزايش قابل ملاحظه پتانسيل عملكرد در ذرت پربرگ به آساني قابل توجيه است زيرا كه ژن پربرگي به‌راحتي توليد سطح برگ را در ذرت تقريباً به دو برابر افزايش مي‌دهد. به‌علت افزايش تعداد برگ‌ها در سينگل كراس‌هاي پربرگ و افزايش نيافتن ارتفاع گياه به ازاي افزايش هر برگ فاصله ميانگره‌ها در اين هيبريد نسبت به هيبريدهاي تجارتي كاهش يافت. سينگل كراس پربرگ a4×b2 و هيبريد تجارتي SC108 به‌ترتيب بيشترين (t/ha 10/22) و كمترين (t/ha 6/37) عملكرد دانه را توليد نمودند. به‌طور كلي ميتوان نتيجه گرفت كه سينگل كراس‌هاي ليفي a4×b7 و a4×b2 هر دو از نظر توليد ماده خشك بهتر از ساير سينگل كراس‌ها بوده و سينگل كراس پربرگ a4×b2 ماكزيمم عملكرد دانه را داشت.

In order to study the morphological characteristics and yield of leafy corn hybrids, and comparie them with those of commercial hybrids, an experiment was conducted in the research field of Agricultural College, Tarbiat Modares University in 2005. A complete block design was used with three replications. Hybrids were obtained from crosses between leafy inbred lines and also commercial inbred lines with leafy inbred. There was a significant difference in single crosses on above and below leaf number and area, biomass, leaf length, plant height and distance between ear and tassel, internodes length, ear height (p<0.01). The most and least above ear leaf number were for b7*a4 and commercial hybrids, respectively. Most of the leafy hybrids had more above and below leaf number than commercial hybrids. Some of leafy hybrids produced the same yield as commercial hybrids and the others produced more. Considerable yield increment in the leafy corn can be attributed to the fact that the leafy gene produce twice leaf area in corn. Internodes length reduced in leafy hybrids due to increasing leaf number without plant height increment. The maximum and minimum grain yield were for b2*a4 leafy hybrid (10.22 t/ha) and SC108 non-leafy commercial corn (6.37 t/ha) respectively. Generally, b7*a4 and b2*a4 leafy hybrids produced the most biomass and leafy hybrid b2*a4 had the most grain yield.