بررسي اثرپذيري كتاب لطايف الطوايف در مولفه هاي اخلاقي و تربيتي از كتاب اخلاق محسني با نگاهي به نظريه دور هرمنوتيكي

دور هرمنوتيكي همواره به عنوان يكي از اصول فهم و تاويل، گرچه نام نيافته و خاموش، در مواجهه انسان با متون و سنت و تاريخ حضور داشته است. در اين ديدگاه پديدارشناختي، فهم امري ابتدا به ساكن نيست، بلكه به گونه ارجاعي و ترددي، شبكه اي از تناظرات فكري به فهم خاصي از هر پديده منجر مي شود. علي صفي كتاب لطايف الطوايف را در موضوع مطايبه انشا كرده است، اما اين اثر در عمق معناشناختي خود، سرشار از آموزه هاي اخلاقي و تربيتي است. مسئله اصلي اين تحقيق اثبات اين امر بوده است كه بر اساس نظريه دور هرمنوتيكي، آموزه هاي آرماني اخلاق محسني به مثابه دوري از ادوار هرمنوتيك اخلاق، در لطايف الطوايف انعكاس يافته است. نتايج اين تحقيق كه به روش توصيفي تحليلي انجام يافته، گوياي آن است كه لطايف الطوايف با زبان طنز، وجه آرماني اخلاق محسني را در افقي گسترده از تجربيات اجتماعي و روان شناختي، در قالب پديده اخلاقي، ميان طبقات اجتماعي آن دوران منعكس كرده است. زيست جهان هر دو اثر، اخلاق دوران تيموري است. براي درك چگونگي اين تاثرات بايد اين واقعيت را در نظر بگيريم كه در دوران حكومت سلطان حسين بايقرا دور اول هرمنوتيك آموزه هاي اخلاقي به صورتي آرماني در كتاب اخلاق محسني انعكاس يافته است. اين آموزه ها در امتداد نهادينه شدن خود در دور دوم، زمان تاليف كتاب لطايف الطوايف، نه از ديدگاه آرماني بلكه از ديدگاهي پديدارشناسانه به طرح واقعيت هاي عيني اخلاق پرداخته است. علي صفي به زبان طنز و مطايبه نشان داده است كه قواعد آرماني اخلاق در بطن واقعيت هاي جامعه دچار دگرگوني مي شوند.