بررسي اثر متقابل ژنوتيپ ×محيط و پايداري عملكرد ارقام پنبه از طريق روش هاي تك متغيره پارامتري و ناپارامتري

The Assessment of Genotype x Environment Interaction Effect on andNon-Parametric Methods

به منظور بررسي سازگاري و پايداري عملكرد وش در ژنو تيپ هاي اميد بخش پنبه ، هشت رقم جديد پنبه (به نام ها ي چكورو ا، ناز يلي، خرداد، 43200 ، كرما، تابلاد يلا، بلي ايزوار و سپيد) به همراه دو شاهد (ساحل و ورامين) در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در شش ايستگاه تحقيقات كشاورزي استان هاي گلستان و مازندران به مدت دو سال متوالي ( 1384 و 1385 ) مورد بررسي قرار گرفتند . تجزيه واريانس مركب داده ها انجام و مقايسه ميانگين عملكرد طبق آزمون دانكن به عمل آمد. رقم سپيد از لحاظ عملكرد، رقم بلياي زوار از لحاظ زودرسي، رقم ورامين از لحاظ وزن غوزه و رقم خرداد از لحاظ تعداد غوزه برتر از بقيه ارقام بودند . تجزيه واريانس ساده و مركب، نشان دهنده تفاوت هاي ژنتيكي بين عملكرد ژنوتيپ ها بود . نتايج مربوط به تجزيه واريانس مركب، وجود تفاوت هاي معني داري بين محيط، براي تعيين پايداري ژنو تيپ ها از × محيط را نشان داد . به دليل معني دار بودن اثر متقابل ژنو تيپ × ژنوتيپ ها و اثر متقابل ژنوتيپ پارامترهاي پايداري تك متغيره پارامتري و ناپارامتري استفاده شد . نتايج حاصل از روش هاي مختلف متفاوت بود و ارقام سپيد و 43200 با بالاترين ميزان عملكرد و پايداري كمتر از متوسط، داراي سازگاري خصوصي با محيط هاي مساعد و حاصل خيز شمالي كشور به علت پاسخ به شرايط محيطي مناسب براي توليد عملكرد بالا مي باشند. برعكس رقم ساحل با كمترين ميزان عملكرد دار اي سازگاري وسيع با مناطق نامساعد بوده و جهت كشت در اين گونه مناطق قابل توصيه است . ارقام تابلاديلا، چكوروا و خرداد نيز به عنوان ارقامي با پايداري مطلوب و عملكرد متوسط (پايداري عمومي) براي اكثر نواحي شمالي كشور شناسايي شدند.

To assess adaptability and stability of seed cotton yield in promising cotton genotypes, eight cultivars of cotton (Gukorova, Nazeli–84, Khordad, No: 200, Crema, Tabladila, Beli Izovar and Sepid), along with two controls (Sahel and Varamin), were studied in a completely randomized block design (RCBD) with four replications in six regions of Golestan and Mazandaran provinces in two successive years (2005 & 2006). Combined analysis of variance was done and means comparison of yield was conducted based on Duncan's multiple range test. Sepid, Beli Izovar, Varamin and Khordad varieties were superior for yield, earliness, boll weight and boll number, respectively. The result of combined variance analysis showed that, there are significant differences between genotypes and genotype × environment (G.E) interaction effect. Because of significant G.E interaction effect univariete stability parametric and non-parametric stability methods were used to determine genotype stability. The results of varied methods were different. The 43200 and Sepid cotton cultivars had a specific adaptation and were suitable cultivar for fertile lands in north of country, because of good reaction to production high yield. In contrast, Sahel cultivar with lowest yield had broad stability with non-fertile regions. Overall, three genotypes (Khordad, Tabladila and Gukorova) were determined with suitable stability and moderate yield (general stability) for most locations in north of country.