از رامسر تا اروميه: ابعاد بين المللي بحران درياچه اروميه

From Ramsar to Urmia: International Aspects of Urmia Lake Tragedy

چند سالي است كه درياچه اروميه در اثر فعاليت هاي توسعه اي در حوزه آبريز دچار تغييرات بوم شناختي شديدي شده و با ادامه چنين شرايطي مي رود كه منطقه دچار يك فاجعه زيست محيطي گردد. ابزارهاي متعدد حقوقي زيست محيطي بين المللي وضعيت انواع اكوسيستم ها از جمله اكوسيستم تالاب ها را مورد توجه قرار داده تعهداتي را متوجه دولت هاي متعاهد نموده اند. از سوي ديگر، جامعه بين المللي به دليل آثار فرامرزي وضعيت اكوسيستم ها پذيرفته است كمك هاي مالي و فني خود را در اختيار دولت هاي درخواست كننده بگذارد و در همين راستا كليه دولت ها را مكلف نموده از طريق همكاري و تبادل دانش و تجربيات به حل وفصل چالش هاي زيست محيطي خود بپردازند. كنوانسيون هاي بين المللي سه گانه: رامسر، تنوع زيستي و گونه هاي مهاجر و نيز برنامه انسان و زيست كره يونسكو از ابزارهاي حقوقي بين المللي هستند كه بيشترين ارتباط را با درياچه اروميه دارند. باتوجه به مفاد ابزارهاي يادشده، اين مقاله به تعهدات خارجي و راهكارهايي مي پردازد كه دولت بايد به آن ها براي نشان دادن پايبندي خود به اجراي وظايف محوله و نيز دريافت كمك هاي مورد نياز براي احياي درياچه توجه كافي مبذول نمايد. راهكارها شامل درج نام درياچه اروميه در فهرست مونترو كنوانسيون رامسر، طرح موضوع بحران در مجامع زيست محيطي منطقه اي و بين المللي، تعامل و همكاري بيشتر با كشورهاي همجوار در اين زمينه و استفاده از امكانات، دانش و تجربيات ديگران در مديريت يكپارچه حوزه هاي آبريز با هدف احياي درياچه و حفاظت از آن در آينده و نيز تدوين ابزارهاي حقوقي لازم در سطح كشور نظير «راهبرد توسعه پايدار» مي باشد.

Influenced by development projects in its peripheral area, the Urmia Lake is facing dramatic ecological changes prone to an environmental tragedy. The environment does not recognize political borders. Any environmental change poses positive or negative implications inside the country as well as in its regional vicinity. At international level, different legal instruments on ecosystems, including ecosystem of wetlands, put certain commitments and obligations on states. Due to trans-border implications of ecosystem changes, international community decided to deliver financial aides and technical assistance to requesting states. Three international legal instruments; Ramsar Convention, Biological Diversity Convention, and the UNESCO Man and Biosphere Program are among international environmental instruments mostly applicable to Urmia Lake. This paper focuses on the ways and means the Iranian government could take the international support to address the Urmia Lake tragedy.