كليدواژه :
قفقاز جنوبي , قدرت هاي منطقه اي , قدرت هاي فرامنطقه اي , امنيت انرژي , محيط امنيتي
چكيده فارسي :
در دهه پاياني قرن بيستم خلا قدرت ناشي از فروپاشي اتحاد جماهير شوروي در كنار اختلافات سرزميني برخي اقوام با صورت بندي متكثر قومي ـ مذهبي و فقدان توسعه سياسي موجب شد منطقه قفقاز جنوبي با ساختاري آنارشيك شكل گيرد. منطقه اي با سه جمهوري مستقل آذربايجان، ارمنستان و گرجستان، كه با تداوم ناپايداري امنيتي همراه با عدم شكل گيري يك رژيم امنيتي مشترك نفوذ بازيگران منطقه اي و بين المللي را در روند تحولات منطقه در پي داشته است. در اين ميان، منافع و اهداف متعارض بازيگران منطقه اي همچون روسيه، ايران، تركيه و نيز بازيگران فرامنطقه اي از جمله ايالات متحده، ناتو و رژيم صهيونيستي محيط امنيتي قفقاز جنوبي را با چالش هاي جديدي از رقابت ژئوپليتيك مواجه كرده است. اين در حالي است كه قفقاز به رغم چالش هاي سياسي ـ امنيتي، به لحاظ منابع انرژي و ترانزيت آن و اهميت ژئوپليتيك و ژئواكونوميك از جايگاه بالايي در معادلات سياست بين الملل برخوردار مي باشد. مقاله حاضر با استفاده از روش كتابخانه اي و رويكرد توصيفي ـ تحليلي و با هدف بررسي آثار رقابت بازيگران منطقه اي و بين المللي در قفقاز جنوبي به اين پرسش مي پردازد كه رويكردهاي راهبردي بازيگران منطقه اي و فرامنطقه اي چه تاثيري بر مسائل امنيتي حوزه قفقاز جنوبي بر جاي گذاشته است؟ به نظر مي رسد طي دو دهه اخير در محيط امنيتي قفقاز جنوبي رقابت منفي بين بازيگران منطقه اي و فرامنطقه اي تشديد يافته و اين امر باعث تداوم بي ثباتي در اين حوزه راهبردي شده است.
چكيده لاتين :
In the decades prior to the turn of the twentieth century, the power vacuum resulted from the collapse of the USSR as well as territorial disputes of amongst various ethnicities, with plural ethnic-religious formations and lack of political development, caused the formation of South Caucasus region with an anarchic structure. This region with three independent republics of Azerbaijan, Armenia and Georgia was suffering from the lack of a common security regime and was influenced by regional and international actors. Meanwhile, opposing interests and goals of regional actors such as Russia, Iran, and Turkey as well as trans-regional ones such as the United States, NATO and the Zionist Regime, made the security environment of South Caucasus confronted with some new challenges caused by geopolitical rivalries. Meanwhile, contrary to its political and security challenges, South Caucasus stands in a high level due to its energy resources and geopolitical and geo-economic importance in international politics equations. Using library research methods and an explanatory – analytical method and with the aim of scrutinizing the impact of rivalry among regional and international actors in the South Caucasus, the present literature addresses the following question: What has been the impact of strategic approaches of regional and international actors on security issues in the South Caucasus? It seems that a negative competition among regional and trans-regional actors has increased in the South Caucasus and this has led to a continuous instability in this strategic sub-region.
