بررسي عوامل مؤثر بر رشد جمعيت شهرستان‌هاي ايران : رهيافت اقتصادسنجي فضايي

Determinants of Population Growth of the Cities of Iran: A Spatial Econometrics Approach

گسترش شهرنشيني و رشد نامتوازن شهري، توجه بسياري از برنامه­ ريزان و تصميم ­گيران شهري را به مسائل و پيامدهاي ناشي از رشد جمعيت شهري جلب كرده است. در اين راستا هدف اصلي مطالعه حاضر تعيين عوامل مؤثر بر رشد جمعيت شهرها و بررسي نقش فقر در فرآيند رشد شهري است. براي تبيين مدل تحقيق، چهار دسته عوامل اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي، جغرافيايي، و زيرساختي در نظر گرفته شده­است. در اين مطالعه با استفاده از داده­هاي 336 شهرستان كشور طي دوره زماني 1394-1385 مدل رشد جمعيت با استفاده مدل خطاي فضايي مورد برآورد قرار گرفته است. همچنين به دليل وجود ناهمساني واريانس در مدل فضايي، از برآوردگر كلجيان و پروچا (2010) در برآورد مدل استفاده شده است. نتايج حاصل از اين مطالعه، بيانگر وجود اثرات فضايي در مدل رشد جمعيت شهرستان­هاي كشور است. از بين متغيرهاي اقتصادي، شاخص فقر، نرخ بيكاري و شاخص تخصصي شدن و از بين متغيرهاي فرهنگي و اجتماعي، نرخ باروري، ميانگين سني و تحصيلات، به­ عنوان مهم­ترين عوامل مؤثر بر رشد جمعيت شهرستان­هاي كشور شناخته شده است.

Problems of Urbanization expansion and unbalanced growth of cities have attracted the great attention of city planners and decision makers. This paper determines the effective factors on the growth of cities and investigates the role of poverty in the process of urbanization. In this regards, we consider four groups of factors that include economic factors, social and cultural factors, geographical factors and infrastructural factors. In this study, we use data from 336 cities for the period of 2007-2016. The population growth model is estimated with spatial error model. Because of the heteroscedasticity in our spatial model, we have used Kelejian-Pruch (2010) estimator.The results show that there are spatial effects in the model for population growth in the cities of Iran. Poverty, unemployment rate, and specialization index from economic factors and fertility rate, average age and the level of the education from social and cultural variable factors are among the most important factors affecting the population growth of the cities.