روش استنباط نظرية اقتصادي از كتاب و سنت

تبيين روش استنباط نظريه اقتصادي از كتاب و سنت يكي از پيش‌نيازهاي نظريه‌پردازي در اقتصاد اسلامي است. اين مقاله با روش «اجتهادي ـ تحليلي» ضمن ارائه روشي براي استنباط نظريات اقتصاد اسلامي از كتاب و سنت، مراحل آن را بر «توازن» تطبيق مي‌كند. در روش پيشنهادي، پس از طرح موضوع و شناسايي اولية متغيرهاي مرتبط با آن، مجموعة اطلاعات به دست آمده به دانش اقتصاد رايج عرضه و موضوع‌شناسي عميق ـ در سه سطح مفهوم‌شناسي، بررسي سير تاريخي، و كشف مباني ـ در اقتصاد رايج صورت مي‌گيرد. در مرحلة بعد، جست‌وجو براي كشف مباني اسلامي مرتبط با موضوع آغاز مي‌شود. در ادامه راهبردهاي مرتبط با موضوع از كتاب و سنت، كه نوعاً در قالب احكام پنج‌گانه ظهور پيدا مي‌كند، به روش «اجتهادي» استخراج مي‌شود. ضميمه شدن راهبردهاي استخراج شده به مباني، محقق را به سمت نظريه سوق مي‌دهد. در اين مرحله، متغيرهاي مرتبط با موضوع مجدداً ارزيابي مي‌شوند تا متغيري از قلم نيفتاده باشد و يا متغير غيرمرتبطي به مجموعة متغيرها افزوده نشده باشد. «انسجام‌بخشي و يكپارچه‌سازي» مرحلة پاياني و اساسي فرايند استنباط نظرية اقتصادي از كتاب و سنت است.