ارزيابي ميزان فرسودگي بافت محلات منطقه سه شهر اصفهان و جايگاه مشاركت ساكنين در فرآيند ساماندهي

Assessment of Exhaustion Rate for Tissue Quarters of Zone 3 in the City of Isfahan and Residents Participation Status in the Ordering Process

يكي از مهم­ترين مسائل گريبان گير بافت­ هاي شهري مسئله فرسودگي است كه در مناطق تاريخي و قديمي شهرها محسوس ­تر است. مبحث شاخص ­شناسي بافت­ هاي فرسوده و تعيين ميزان فرسودگي در راستاي ساماندهي اين­گونه بافت­ ها اهميت ويژه ­اي دارد. همچنين مشاركت ساكنين در فرآيند ساماندهي، در اجرا و موفقيت طرح­ ها مؤثر است. شهر اصفهان به‌ عنوان سومين كلان‌ شهر ايران؛ داراي 2280/21 هكتار (حدود 11%) بافت فرسوده است. منطقه 3 اصفهان به‌ عنوان بافت تاريخي با مساحت قريب 300 هكتار بافت فرسوده، مورد مطالعه اين پژوهش است. اين پژوهش ازنظر هدف تحقيق كاربردي- توسعه ­اي و روش آن توصيفي- تحليلي است و در روند تحليل ­ها از «فرآيند تحليل ­سلسله ­مراتبي»استفاده‌ شده است. در راستاي جمع­ آوري اطلاعات برخي از شاخص ­ها و همچنين سنجش ميزان تمايل ساكنين محلات به مشاركت در ساماندهي محله؛ علاوه بر برداشت­ هاي ميداني و تهيه نقشه­ هاي مربوطه، با توجه به حجم نمونه به‌ دست‌ آمده از فرمول كوكران، 262 پرسشنامه در سطح محلات مورد مطالعه توزيع گرديد. هدف پژوهش، رتبه­­ بندي و اولويت ­­بندي محلات از نظر ميزان فرسودگي و تعيين جايگاه تمايل ساكنين به مشاركت در فرآيند ساماندهي است. بدين منظور، شاخص­­ هاي جديدي در اين زمينه مورد ارزيابي قرار گرفته است. نتايج حاكي از آن بود كه از ميان 6 معيار اصلي، معيار كالبدي، ساختماني، زيست ­محيطي، اقتصادي، اجتماعي و خدماتي به ترتيب بيشترين تأثير را درزمينه ­ فرسودگي بافت­ محلات شهري داشته­ اند. همچنين نتايج حاصل نشان مي­ دهد كه محلات جويباره و احمدآباد به ترتيب حائز رتبه يك و هشت ازنظر ميزان فرسودگي و محلات احمد آباد و نقش­ جهان به ترتيب بيشترين و كمترين تمايل به مشاركت در ساماندهي را دارا مي ­باشند.

One of the most important issues for the urban tissue is exhaustion which is more sensible in old and historic districts in cities. The topic of identifying Index of Exhausted Tissues and determining the exhaustion rate in ordering them has special importance. Moreover, residents participation in the ordering process, implementation and success of plans is effective. The zone 3 of Isfahan, as a historical tissue with an area of approximately 300 acres of exhaustion tissue, is studied in this research. The research methodology is descriptive-analytical and analytical hierarchy process is applied in analysis process. The purpose of this research is prioritizing and ranking the quarters in terms of exhaustion rate and the status of residents willingness to participate in the ordering process. In order to achieve this purpose, new indexes have been assessed. The results show that in terms of exhaustion rate Joybareh and Ahmadabad quarters ranked first and 8th, respectively. Ahmadabad and Naghsh-e-Jahan quarters have the highest and lowest willingness for participation in the ordering process, respectively.