اثر ادبي به منزله پاسخي ايدئولوژيك بررسي جامعه شناختي آذر، ماه آخر پاييز

Artwork as an ideological response

دهه 1320، هم زمان با تبعيد رضاشاه از ايران، با گشايش فضاي فرهنگي ـ سياسي كشور آغاز مي شود. حزب توده قدرت بيشتري مي يابد. اما، قدرتِ حزبْ مديون حضور نيروهاي شوروي در ايران، طي جنگ جهاني دوم، است. اين پرسش براي اعضا و هواداران مطرح مي شود كه پس از خروج نيروهاي شوروي از ايران براي حزب و اعضا و هواداران حزب چه اتفاقي مي افتد؟ در نتيجه، براي در دست گرفتن قدرت و سرنگوني رژيم شاه، در ميان آنان درخواست اقدام و عمل فوري شدت مي گيرد. حزب از عمل امتناع مي كند و اعضا و هواداران را به بردباري و صبر دعوت مي كند. ابراهيم گلستان، در مجموعه داستان آذر، ماه آخر پاييز، به شكلي هنري، اين پاسخ حزب را مجسم كرده است. اين مطالعه، با استفاده از نظريه بازتاب، بر آن است تا روشن كند شرايط و انتظارات اين دوره، به ويژه اعضا و هواداران، چگونه در اين اثر بازتاب يافته است؟ پاسخ اين انتظارات چه بوده است؟ و اين پاسخ تا چه حد به پاسخ حزب نزديك يا از آن دور بوده است؟ ادعاي مطالعه حاضر اين است كه، به رغم اينكه نويسنده آشكارا از سبك هاي روايتي مدرن بهره جسته است، همچنان در همان قالب هاي مرسوم مكتب رئاليسم سوسياليستي، مكتب رسمي ادبيات و هنر اتحاد جماهير شوروي، عمل مي كند و تا حد بسيار زيادي به پاسخ هاي حزب و انتظارات اعضا و هواداران خود مشروعيتي ايدئولوژيك مي بخشد.

August of 1941 coincided with the Reza Shah’s exile and opening of the cultural and political environment in Iran. The Tudeh Party gained more power, albeit it owed its power to the presence of former Soviet Unions troops in Iran during World War II. After withdrawal of Soviet troops from Iran, members and supporters of the party wondered what would happen to the party and its members and supporters. As a result, they were motivated to take an immediate action to overthrow the Kingdom regime and seize complete power over the whole nation. Party leadership rejected the idea and called for tolerance and patience. Ebrahim Golestan in a seven pack short stories named December the last monthof autumn, artistically, has expressed the party’s response to the above mentioned situation. Using the theory of reflection, the aim of this paper is to show that the conditions and expectations of the party members are implicitly reflected in this artwork. We claim that, despite the author's use of new narrative styles, he still uses the forms of expression of socialist realism school of literature. Furthermore, we suggest this book ideologically legitimate the responses supported by the Tudeh party.