سعادت آباد كجاست؟ نشانه شناسي گفتماني فيلم «سعادت آباد » ساخته مازيار ميري

Where is Felicity Land? A Discourse Semiotic Study of “Felicity Land” Directed by Maziar Miri

دهه ي هشتاد براي سينماي ايران دهه ي چشمگيري بود زيرا در آن فيلم هايي اكران شد كه گفتمان هاي موجود در جامعه را روايت مي كردند. «سعادت آباد» از فيلم هاي سينماي ايران در دهه ي هشتاد است كه براي آن نقدهاي ژورناليستي نوشته شده است اما تحقيقات نشانه شناختي و زبان شناختي موردي بر روي اين فيلم صورت نگرفته است. اين مقاله در پي پاسخ به اين پرسش است كه چه نظام هاي معنايي اي در اين فيلم بازنمايي شده اند و نسبت اين نظام ها با گفتمان هاي حاكم بر ايرانِ دهه ي هشتاد چيست. هدف آن است كه از طريق پاسخ به اين پرسش بتوان هر چه بهتر به لحاظ نشانه شناسي و زبان شناختي گفتمان هاي موجود در فيلم كه برآيندي از جامعه است، نمايان شود. روش مقاله مبتني بر نظريه ي گفتمان لاكلا و موف و روش سه مرحله اي نشانه شناسي گفتماني (سلطاني 1393) است تا گفتمان هاي كلان اجتماعي و خرده گفتمان هاي موجود در فيلم مشخص شود. با استفاده از اين روش روشن شد كه از ميان گفتمان هاي كلان سنت و مدرنيته كه در جامعه ي كنوني ايران مشهود است اين فيلم گفتمان مدرن را پوشش داده است. گفتمان پررنگ ديگر فيلم، روابط انساني و ميزان دوستي ميان دو گروه موجود در فيلم يعني دو گروه شخصيتي مرد و زن است. گفتمان بعدي نوع روابط مرد و زن و زن و شوهر است و حتي در بخشي از فيلم گفتمان والدين و فرزند را هم در برمي گيرد كه هريك به تفصيل در متن آمده است.

The 2000s was an important decade in the history of Iranian cinema because some important movies were made at this time which represented the major discourse dominating Iranian society. “Felicity Land” is among them. This film received many journalistic reviews so far, but no academic research about this film has been conducted yet. However, focusing on this and other films made by Miri, this paper is to answer the question that what discourses are represented in this film and what are the relationships between these discourses and the macro-discourses dominating Iranian society in this decade. In fact, the purpose of the paper is to shed light on the complexities of the discourses determining the Iranians daily life and the way they are represented in Maziar Miri's works. Theoretically and methodologically, the paper is based on Ernesto Lanclau and Chantal Mouffe’s post-structural discourse theory and Soltani's (2014) Discourse-Semiotic Approach for studying films. The findings show that among the macro discourses of Modernity and Tradition governing on Iranian society in its modern history, the film is more inclined to represent the modernity discourse. In addition, the film shows a discursive conflict between men and women, women and husbands, and parents and children.