كليدواژه :
مكان يابي , سكونتگاه هاي روستايي , بازارهاي هفتگي , نظام سلسله مراتبي , شهرستان آق قلا
چكيده فارسي :
بازارهاي ادواري هفتگي از قديم در شهرهاي مختلف رواج داشته و يكي از مشخصه‌هاي اصلي شهرها شناخته مي‌شده است. در چند دهة اخير اين بازارها كه يكي از پديده‌هاي نوظهور در جغرافياي اقتصادي و اجتماعي است، به‌سرعت در نقاط روستايي نيز برپامي‌شوند. با توجه به جايگاه مهم اين بازارها در زندگي روستاييان، شناخت تحولات و روابط بين آن‌ها و نواحي روستايي پيراموني، همچنين ميزان انطباق آن با طرح‌هاي فرادست بسيار ضروري است. هدف از انجام تحقيق حاضر، شناخت بازارهاي ادواري روستايي شهرستان آق‌قلا و تحليل ميزان انطباق مكان‌يابي آن‌ها با نظام سلسله‌مراتبي سكونتگاه‌هاي روستايي است. اين تحقيق، توسعه‌اي ـ كاربردي و از حيث روش‌شناسي نيز اكتشافي و توصيفي ـ تحليلي است. شيوة جمع‌آوري داده‌ها و اطلاعات پژوهش، اسنادي و ميداني و ابزار اصلي تحقيق، پرسش‌نامۀ محقق‌ساخته‌اي است كه با توجه به وضعيت جامعه آماري در دو نوع خريداران - فروشندگان تهيه شد. تعداد 342 پرسش‌نامه، تكميل و به كمك روش‌هاي آمار توصيفي و آمار استنباطي (آزمون‌هاي كاي‌اسكوئر، من‌ويتني) تجزيه و تحليل شد.نتايج اين تحقيق نشان مي‌دهد بر اساس مدل‌هاي مختلف (كمترين فاصله، جمعيت و وزن‌دهي خدمات)، بازارهاي هفتگي روستايي كه در مراكز دهستان برپاشده‌اند با مراكز منظوم‌ها و مجموعه‌هاي روستايي انطباق بيشتري دارند و به دليل توجه دولت و حجم جمعيت از شعاع عملكردي بيشتري برخوردارند؛ در مقابل، آن بازارهايي كه در روستاهاي عادي شكل گرفته‌اند و با مراكز حوزه‌هاي روستايي منطبقند، به سبب جمعيت كمتر، عملكرد ضعيف‌تري دارند.
چكيده لاتين :
Weekly cyclical markets traditionally existed in various towns and cities, were known as one of the main characteristics of cities. In recent decades, these markets -as one of the emerging phenomena in social & economic geography- have been rapidly extended to rural areas. Regarding the importance of these markets in the life of rural setellers, not only our perceptions of their evolutions, and relationships with surrounding rural stricts, but also their compatibility potencial with upper-hand regions. So, the goal of our research is knowing and analyzing the rural cyclical markets in Aq Qala county, considering their locating compliance level with rural settlements hierarchical system. This research, has a developmental and applicational goal _and in terms of the methodology, is an exploratory, descriptive-analytic research. Data and information gathering was done according to documentary-field methods. In this regard, the main instrument of the study, was a researcher-made questionnaire, that given the state of our statistics population, consisted of two groups (buyers-sellers), finally 342 questionnaires were completed. To analyze the gathered information and data, we benefited descriptive and inferential statistics (Chi-square test, Mann-Whitney tests). According to the results of this study, based on different models (the shortest distance, population and weightening the services), those rural weekly markets, having been set up at the center of rural areas, have been more compatible with rural Centers and systems; and considering the government's attention and the existing population, enjoy a vaster performance radius. On the other hand, markets having been formed in ordinary villages, and in compliance with rural centers, show a weaker performance, due to less population.
