بررسي نقش عدالت فضايي در مديريت شهري(محدودۀ مطالعه: محلات منطقۀ 6 تهران)

An analysis of spatial equity in the distribution of services, with an emphasis on urban management Case Study: neighborhoods of Tehran, District 6

عدالت فضايي، شاخه‌اي از عدالت اجتماعي است كه مركز اصلي برنامه‌ريزي تأسيسات شهري نيز محسوب مي‌شود. عدالت فضايي، وضعيت محلات را از نظر شيوۀ توزيع خدمات و ميزان برخورداري از شاخص‌هاي مختلف اقتصادي ـ اجتماعي و زيربنايي بررسي مي‌كند. در مقالة حاضر، وضعيت عدالت فضايي در توزيع خدمات شهري در سطح محلات 18گانۀ منطقۀ 6 تهران بررسي شده است. روش پژوهش از نوع توصيفي ـ تحليلي است. به اين صورت كه ابتدا با استفاده از مدل ويكور (VIKOR) توزيع خدمات در محلات منطقۀ 6 تحليل شد. سپس به منظور سنجش عملكرد مديريت شهري از شيوۀ توزيع خدمات از آزمون‌هاي آماري در نرم‌افزار SPSS استفاده شد. نتايج حاصل از مدل ويكور نشان مي‌دهد كه وضعيت توزيع خدمات در سطح محلات منطقۀ 6 عادلانه نيست. محلات آرژانتين ـ ساعي و ميدان وليعصر با امتياز 0.069 و 0.083 وضعيت مطلوب‌تري در برخورداري از خدمات و محلات جنت ‌ـ رفتگر و فاطمي با امتياز 1 و 0.863 كمترين ميزان برخورداري را از توزيع خدمات دارند. همچنين يافته‌هاي حاصل از رضايت شهروندان در توزيع خدمات، نشان‌دهندة نارضايتي شهروندان از شيوۀ آن است؛ به طوري كه محلات كشاورز و قزل‌قلعه به‌ترتيب، بيشترين و كمترين ميزان رضايت را از شيوۀ توزيع خدمات داشتند. مشاركت‌ندادن شهروندان، نداشتن تعريف مشخص كاربري‌هاي محله‌اي در نظام مديريت شهري ايران، نبودن و نزول تسهيلات زيرساختي خدماتي و مشخص‌نبودن جايگاه شوراياري‌ها كه حلقة واسط بين شهروندان و مديران شهري محسوب مي‌شوند از مهم‌ترين جنبه‌هايي است كه نابرابري را در سطح محلات شديدتر كرده است. بدان سبب كه مديريت شهري، عامل اصلي توزيع خدمات در سطح محلات است با آگاهي از شيوة توزيع خدمات در سطح محلات و رضايت شهروندان از آن نقش بهتري در توزيع خدمات دارد.

Spatial justice is a focal point in the field of urban facilities planning, and a branch of social justice, in which neighborhoods' status, in terms of distribution of services and and the enjoyment of various economic, social and infrastructure indicators, are examined. In this paper, spatial justice in distribution of urban services in 18 neighborhoods of Tehran's 6th district was studied. The research method is descriptive-analytical. In a way that at first, using VIKOR model, we analyzed the distribution of services in neighborhoods. Then, in order to evaluate the urban management in distribution of services, SPSS statistical tests were used. The results of vikor model show an unfair distribution of services at the neighborhoods of 6th district. Argentina-Saa'ee, and Vali Asr Square neighborhood, with the score of (0.069) and (0.083) enjoyed better services; and Jannat-Roftegar, and Fatemi neighborhoods with score (1) and (0.863), had the weakest service distribution. Findings showed citizen dissatisfaction from service distribution. In a way that Keshawarz and Qezel-Qal'e had the highest and lowest level of satisfaction in case of distribution of services. The reason for this can be found in the lack of participating the citizens, having non-defined neighborhood usages in the civil management system of Iran, the lack or decline of infrastructure facilities, and services and the unclear status of councils -as a link between citizens and civil managers. These are the important factors, intensifying the inequality between neighborhoods. As urban management is the main axle of services distribution among neighborhoods, it can play a better role in the distribution of services, with acquiring knowledge of how the way of services distribution in the neighborhoods, and citizen satisfaction level of that distribution.