تأثير بازارچه هاي مرزي بر ارتقاء شاخص هاي اقتصادي - اجتماعي مناطق روستايي مرزنشين مطالعة موردي: مرز باشماق مريوان

The Impact of Border Markets to Promote Socio-economic Indicators Frontier Rural Areas; Case Study: Bashmaq Border Market, Marivan

هدف از پژوهش حاضر، بررسي تأثير بازارچه‌هاي مرزي بر ارتقاء شاخص‌هاي اقتصادي - اجتماعي مناطق روستايي مرزنشين خاو و ميرآباد، زريوار و سركل در شهرستان مريوان است. اين پژوهش از لحاظ هدف، كاربردي و از حيث روش، توصيفي - تحليلي است. براي گردآوري داده‌ها از روش اسنادي و در بخش ميداني از روش پيمايش مبتني بر تكميل پرسش‌نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعة آماري اين پژوهش، خانوارهاي ساكن در سه دهستان مرزي خاو و ميرآباد، زريوار و سركل هستند كه با بهره‌گيري از فرمول كوكران از ميان 3094 خانوار، تعداد 360 خانوار به منزلة حجم نمونه انتخاب شده‌اند. اعتبار پرسش‌نامه نيز براساس آزمون آلفاي كرونبـاخ، 0.74 درصد به دست آمده ‌است. همچنين با 30 نفر از افراد نمونه براي تكميل يافته‌ها، مصاحبة فردي عميق صورت گرفته است. روستاهاي بررسي‌شده در سه دسته براساس فاصله از مرز (فاصلة دور، متوسط و نزديك) طبقه‌بندي شده‌اند و 18 روستا (در هر فاصله، 6 روستا) براي نمونه انتخاب شده‌اند. براي تجزيه و تحليل آماري داده‌ها از آزمون t تك‌نمونه‌اي، آزمون كاي اسكوئر و آزمون ANOVA در نرم‌افزار SPSS و براي تجزيه و تحليل فضايي و توليد نقشه‌هاي مبتني بر داده‌هاي آماري نيز از روش‌هاي خوشه‌بندي كم/ زياد، خودهمبستگي فضايي، تحليل لكه‌هاي داغ و روش IDW[1] در نرم‌افزار GIS استفاده شده ‌است. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد بازارچه‌هاي مرزي از نظر شاخص‌هاي اقتصادي، عملكرد مطلوبي در مناطق روستايي مرزنشين نداشته‌اند. با توجه به تحليل فضايي پژوهش، بازارچه‌هاي مرزي از نظر وضعيت اقتصادي بر روستاهاي در فاصلۀ متوسط از مرز (15-5كيلومتري)، تأثير بيشتري نسبت به روستاهاي دور از مرز و نزديك مرز داشته‌اند. همچنين فعال‌شدن اين بازارچه‌ها در زمينة ارتقاء شاخص‌هاي اجتماعي، ازجمله: مشاركت اجتماعي، روحية كار گروهي و تعاملات اجتماعي با روستاهاي همسايه و كشور عراق نيز، تأثير مثبتي بر جاي گذاشته‌ است؛ از اين رو بايد با سازوكارهايي، زمينة افزايش مشاركت روستاها را در فعاليت بازارچه‌ها فراهم آورد و با آموزش روش‌هاي نوين تجارت و آشنايي با مقررات صادرات و واردات، جمعيت ساكن در منطقه را از منافع بازارچه‌ها بهره‌مند كرد.

The aim of this study was to investigate the effect of border markets in rural areas to promote socio-economic indicators frontier in 3 KhawMirabad district, zarivar and Sarkol is in the township of Marivan. The research purpose is cross-functional and in terms of data collection. For collecting information and documents in the field of survey based on a questionnaire and interviews were used. The study population consisted of 3094 people, of whom 360 subjects were selected. The validity of the questionnaire, alpha coefficient, was 0.74 percent, also with 30 subjects to complete the findings, in-depth individual interviews took place. The surveyed villages in three categories based on the distance from the border (distance, intermediate and near) classification and 18 villages (in each 6 villages) were selected as examples. In order to analyze the data from one sample t test, chi-square test and ANOVA test was used on spss software, as well as for spatial analysis and map generation based on statistical data, clustering methods with low / lot, spatial autocorrelation analysis of hot spots and IDW (Inverse Distance Weighted) in the GIS software is used. The results show that border markets have Could not frontier in terms of economic indicators on rural areas have good performance. As is expressed in the research, border markets on the border villages in the medium distance (15-5Kylvmtry) more effective than the remote villages of the border and near the border have had. But the markets have in the promotion of social indicators, including social participation, the spirit of teamwork and social interaction with neighboring villages and Iraq also have a positive impact. Also, the presence of non-native people in villages near the border have increased significantly.