تحليل رابطه ميان فرم شهر و شاخص دسترسي (مورد مطالعه: شهر بابلسر)

(Analysis of the relationship between urban form and access indicator (Case study: Babolsar city

فرم شهر، ظرفي است كه فعاليت‌هاي شهري در آن به وقوع مي پيوندد. اهميت فرم شهر به دليل عملكردهايي است كه براي ساكنان يك شهر دارد؛ از‌جمله عملكرد‌هاي مهم آن ميزان دسترسي است. هدف از پژوهش حاضر، سنجش رابطه بين فرم و ميزان دسترسي در سطح محلات شهر بابلسر است. پژوهش از لحاظ ماهيت، توصيفي - تحليلي و بنابر هدف كاربردي است. داده ها و اطلاعات لازم از بلوك‌هاي آماري مركز آمار و نقشه هاي كاربري اراضي شهرداري استخراج شده و براي طبقه‌بندي آن‌ها از نرم‌افزار SPSS و GIS بهره‌گرفته شده است. براي سنجش فرم از 3 شاخص تراكم، اتصال و اختلاط و 10 متغير مرتبط استفاده شد و براي محاسبه شاخص دسترسي نيز مدل جاذبه هنسن به كار رفت. نتايج به دست آمده از آزمون همبستگي پيرسون نشان مي‌دهد رابطه‌اي مستقيم و معنادار بين فرم فشرده و دسترسي (0/668r =) ديده مي‌شود و فشردگي تأثير مستقيمي بر افزايش ميزان دسترسي‌ها دارد. اين موضوع در مناطق مركزي شهر بيشتر ديده مي‌شود؛ به طوري كه هرچه محلات فشرده‌تر شوند ميزان دسترسي افزايش چشمگيري مي‌يابد. بر اساس نتايج، 3 شاخص اصلي فرم تأثير مستقيم و معناداري بر شاخص دسترسي داشته كه با توجه تفاوت آن‌ها در محلات مختلف نتيجه آن عدم تعادل در ساختار فضايي شهر بابلسر بوده است. از ديگر يافته‌هاي اين پژوهش، نسبت بالاي مالكيت خودرو در مناطق فشرده شهر بابلسر نسبت به مناطق پيراموني است كه اين موضوع مي تواند با اصل پياده‌مداري كه از اصول مهم دستيابي به فرم شهر پايدار است تناقض داشته باشد.

city's form, is a container in which urban activities take place. The importance of the city's form is due to the functions that has for resident; including Its important functions are the amount of access. The purpose of this study, is measure the relationship between the form and the level of access at the neighborhood level of Babolsar. Research in terms of nature is descriptive-analytical and according to the purpose is practical. Data and information are extracted from the statistical blocks of the Statistics Center and land use maps of the municipality SPSS and GIS have been used to classify them. To measure the form three density, congestion and mixing indicators and 10 related variables were used and Hansen's attraction model was used to calculate the access indicator. The results of Pearson correlation test showed a direct and significant relationship between the form and access (r = 0.668) and compaction has a direct impact on the increase in access rates. This issue is most visible in the central regions of the city; so that the more densely populated areas are, the amount of access increases dramatically. Based on the results, the three main indicators of form have a direct and significant effect on the access indicator, due to their differences in different locations, the result was an imbalance in the spatial structure of Babolsar. Another interesting finding of this study is the high proportion of ownership of automobiles in densely populated areas of Babolsar over peripheral regions, this can be contradicted by the principle of the pedestrian, which is one of the important principles of achieving the city's sustainable form.