بررسي انباشت برخي از فلزات سنگين و ارزيابي ريسك سلامت در بافت عضله دو گونه از ماهيان تجاري سفيد (Rutilus frisii kutum) و كفال پوزه باريك (Liza saliens) درياي خزر

Study on some heavy metals contamination and risk assessment in muscle tissue of Rutilus frisii kutum and Liza saliens of Caspian Sea

اين تحقيق درسال 1387 انجام گرديد. 40 نمونه ماهي سفيد از تعاوني پره فرح آباد ساري و 22 نمونه كفال پوزه باريك از حوزه جنوب شرقي درياي خزر جمع آوري گرديد. آماده سازي نمونه هاي ماهي با روش استاندارد انجام شد. نمونه ها با دستگاه جذب اتمي (مدل Thermo, M5) آناليز گرديد. نتايج نشان داد كه فلز روي با مقدار 415.3±196.3 ميكروگرم بر گرم وزن خشك بالاترين مقدار را در عضله ماهي كفال دارا بود. علاوه برآن فلز مس با مقدار 11.042±1085، نيكل 0.84±0.41، سرب 2.67±2.63، كادميم 1.07±0.63 و جيوه 0.16±1.30 ميكروگرم بر گرم وزن خشك نيز درماهي كفال سنجش شدند. در ماهي سفيد مقدار روي بايد ميزان مقدار 0.46±0.40، مس 0.007±0.0132 و جيوه 0.75±1.26 ميكروگرم بر گرم وزن خشك سنجش شدند. غلظت اين فلزات در عضله دو گونه ماهي سفيد و كفال كمتر از حد استاندارد هاي مختلف دنيا برآورد شد. بررسي آزمون همبستگي جيوه و روي نشان داد كه برهمكنشي اين دو فلز در بافت عضله ماهي سفيد منفي و معني دار (r=-0.28) است. اين همبستگي نشان مي دهد كه با افزايش غلظت فلز ضروري روي از سميت فلز غير ضروري جيوه كاسته مي شود. نتايج اين مطالعه بر اساس محاسبه برآورد سيبل خطر (THQ) نشان داد كه نسبت دوز تعيين شده آلاينده به سطح دوز مرجع براي تمام فلزات در افراد بزرگسال و خردسال كمتر از واحد (THQ<1) بوده است. به اين ترتيب، مصرف ماهيان سفيد و كفال پوزه باريك با حداكثر سرانه 6 كيلوگرم در سال احتمالا خطر آشكاري براي سلامت افراد بزرگسال و خردسال بوجود نمي آورد.

Recently, the ecology of the Caspian Sea has undergone with increasing development of human activities and industrial wastewater discharges. Heavy metal compounds are undegredable pollutants and are able to accumulate in the environment. They can affect the food chain and biological individuals such as fish species. 40 and 22 samples of Rutilus frisii kutum and Liza saliens were collected in central and eastern parts of southern Caspian Sea in 2008, respectively. All samples were analyzed based on standard methods using Atomic Absorption instrument (Thermo, M5 model). Results of this study showed that the amount of Zn in fish muscle of L. saliens was maximum (415.3±196.3 µg/g. dw). The concentrations of Cu, Ni, Pb, Cd and Hg in fish muscle of L. saliens were 10.85 ±11.02, 0.41 ±0.84, 2.63 ±2.67, 0.63 ±1.07 and 1.30 ±0.16 µg/g. dw, respectively. The concentrations of Cu, Ni, Pb, Cd and Hg in fish muscle of R. frisii kutum were 0.40 ±0.46, 0.0132 ±0.007 and 1.26 ±0.75 µg/g. dw, respectively. 7 heavy metals were below the established limits of different countries. The pearson correlation analysis showed that between Zn and Hg there were a significant negative correlation indicating a decrease of Hg toxcicity with increasing Zn concentration. THQs for individual metals were lower than USEPA guidelines value of 1 in young and adults human. Thus, consumption of 6 kg R. frisii kutum and/or L. saliens per capita cannot be risky for young and adults consumers.