كليدواژه :
ادراك , نقشه شناختي , خوانايي , گروه سني بزرگسالان
چكيده فارسي :
خوانايي كيفيتي از محيط است كه به فضاي شهري وضوح بخشيده و سبب مي گردد كه سيماي شهر بهتر به ذهن سپرده شود. ديدگاه كوين لينچ در ارتباط با كيفيت نماياني از كامل ترين نظريات است و ساير نظريات ادامه دهنده اين نظريه مي باشند. لينچ معتقد بود كه خوانايي شهري متأثر از عناصر پنج گانه مي باشد. در واقع هنگام قرارگيري در محيط خوانا، تصويرذهني افراد درقالب نقشه هاي شناختي از محيط، به سهولت شكل مي گيرد و بر اين اساس افراد به هنگام حركت درفضا به آساني مسيريابي نموده و حس سردرگمي نخواهند داشت. چگونگي شكل گيري تصويرذهني و در ادامه فرآيند شكل گيري نقشه شناختي، به نسبت ادراك افراد از فضا درگروه هاي سني مختلف، متفاوت است و هرگروه به اقتضاي سن و نيازهاي خود جنبه هاي متفاوتي از فضاي شهري را به خاطر مي سپارد. مقاله حاضر با هدف ايجاد فضاي شهري خوانا براي بزرگسالان با استفاده از تحليل نقشه هاي شناختي شهروندان و استنتاج شباهت هاي ادراكي آنان تدوين گرديده است. روش مقاله از نوع توصيفي_آماري است و از روش كتابخانه اي_اسنادي براي جمع آوري مباني نظري و از روش هاي ميداني، ابزارهاي پرسشنامه، مشاهده و تكنيك نقشه شناختي براي جمع¬آوري اطلاعات استفاده شده است. گروه هدف را ساكنان، كسبه و استفاده¬كنندگان از محيط با گروه سني 64-15 سال تشكيل مي¬دهند و حجم نمونه آماري با استفاده از فرمول كوكران 132 نفر محاسبه شده است. به منظور تحليل اطلاعات از روش¬هاي آماري_تحليلي همچون Spss و آزمون Chi Square و روي هم اندازي نقشه هاي شناختي ترسيمي براي استنتاج يافته ها استفاده شده است. يافته هاي مقاله منتج از معيارها و شاخص هايي است كه در محيط مطالعه آزمون شده است و حكايت از آن دارد كه ساختار ادراكي بزرگسالان به ترتيب از طريق عناصر مسير،گره و نشانه خوانا شكل مي گيرد. اكثريت شهروندان فضاي شهري را مطابق دسته بندي اپليارد بر مبناي نظم متوالي ترسيم نموده اند و تنها 22 درصد از آنان ترسيم فضايي از محيط داشته اند. همچنين ارتباط مستقيم ميان عناصر شاخص در ذهن بزرگسالان در بازه-هاي سني متفاوت و خوانايي محيط وجود دارد.
چكيده لاتين :
Perception of urban space is the first step in communicating with the environment. This
perception leads to the formation of an image of city and thus a person’s cognitive map
of space. The age group, sex, as well as the level of the familiarity of an individual with
the environment have a significant effect on shaping this process. In fact, perception occurs
when it affects human senses. Therefore, the more distinct the urban spaces are, the
more complete can be the picture formed in the minds of people. It should be noted that
people of different ages have different expectations of space and remember the urban
space accordingly. Therefore, it can generally be said that a more perceptible and easy-tounderstand
environment can be grasped easier and a more complete picture of its structure
can be shaped in people’s minds.
By analyzing citizens’ cognitive maps and deducing their perceptual similarities, one can
measure how the legibility of an environment influences the cognitive perception of adults
of different ages. This article seeks to achieve this goal with the aim of creating a legible
urban space for adults. Data collection methods in this study include: literature review,
descriptive statistics, and cognitive mapping technique. The library method was used
to formulate research background, theoretical principles and research framework. Field
methods, questionnaires, cognitive maps and routing techniques were used to understand
the cognitive perception of adults of different ages and to recognize perceptual similarities
with respect to the indicators defined in the theoretical framework. In fact, with this
technique, one can deduce perceptual similarities by using cognitive maps and studying
the presence of five elements of Lynch – i.e. landmark, path, node, edge, district and
range – in cognitive maps drawn by individuals of 15-28, 29-40, 41-52, and 53-64 years
age groups. Chi-square test was used to determine the relationships between variables.
The target group of the study is also 15-64 year old individuals who are either residents,
businessmen or users of the environment. The sample size was calculated using Cochran’s
formula to be 132 individuals. The findings of this study suggest that cognitive similarities between adults in the 15-64
years age group are more affected by node and landmarks, and that other Lynch elements
do not play a role in shaping the adult mental image of the study environment. Also, easy
routing by people in urban spaces is not only affected by order, symmetry, complexity,
and guidance signs in the environment. Cognitive maps also show that the vast majority of adults have mapped the environment based on sequential order according to Appelard classification. It should be noted that there is a direct relationship between elements of the environment and its readability for adults of different ages. Studies on readability of the node element also show that the activity alone cannot cause spatial differentiation and legibility of the node. Also, the façade and elevation of buildings alone cannot enhance the visibility and legibility of an edge.
