كليدواژه :
امام هادي (ع) , حضرت معصومه (ع) , اصحاب ايراني ائمه (ع) , تاريخ تشيع
چكيده فارسي :
قم، يكي از پر سابقه‌ترين مراكز شيعه‌نشين در ايران است. مركزيت قم براي شيعه، زمينه ساز سفر علماي بزرگ شيعي به قصد فراگيري علوم اهل‌بيت(ع) و شنيدن احاديث آنان از طريق محدّثان قم شد. اين شهر به علت قرارگرفتن در كانون تشيع، ارتباط با علويان و گروه‌ها و مناطق مختلف شيعي، با داشتن مرقد منور حضرت معصومه(س) و تأسيس مكتب حديثي، از شهرهاي پيشتاز در بسط انديشه اماميه بود.
اين پژوهش، با استفاده از روش تاريخي به شيوه توصيفي- تحليلي، ضمن بررسي جايگاه قم در رشد و توسعه دستاوردهاي حديثي و مباني اعتقادي شيعه، به تبيين زندگي، نقش و عملكرد اصحاب قمي امام هادي(ع) پرداخته است. يافتههاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه ابراهيم‌بن‌هاشم قمي، احمد‌بن‌اسحاق قمي، احمد‌بن‌حمزه قمي، احمد‌بن‌محمد اشعري، عبدالله‌بن‌جعفر حميري قمي، حسن‌بن‌خُرّزاذ قمي و محمد‌بن‌احمد قمي، از مشهورترين اصحاب قمي امام هادي(ع) مي‌باشند كه با نگارش آثار علمي و اعتقادي و طرح مباحث حديثي و كلامي، توانستند در انتقال فرهنگ و انديشه شيعي به ديگر مناطق و جلوگيري از غلو و آراي واقفيه و نيز شكل‌گيري تشكيلات نقابت سادات، مساجد جديد و مكتب حديثي قم، نقش مهمي ايفا كنند.
چكيده لاتين :
Qom is considered as the oldest Shiite center in Iran. The centrality of Qom for Shiites provided the ground for the great Shiite scholars to move toward this city and learn sciences on the Prophet’s household and listen to the traditions by the traditionists from Qom. Moreover, this city was considered as the pioneer cities in favor of the propagation of Twelvers’ thought due to its being as the center of Shiism, relationship with Alawites, and various Shiite areas, the existence of Hazrat Masoomeh Holy Shrine as well as the establishment of HadithSchool. Relying on the historical approach as well as the analytical –descriptive method, this research has investigated the position of Qom towards the development of achievements of tradition as well as Shiite’s belief based principles. It has also stated the life, role and action of Imam Hadi’s followers from Qom. The findings of research illustrate that the most famous followers of Imam Hadi (PBUH) are Ebrahim Ibn e- Hashm e- Qomi, Ahmad ibn e- Eshaq e- Qomi, Ahmad ibn e- Hamzeh e- Qomi, Ahmad ibn e Mohammad e- Ash’ari, Abdullah ibn e- Jafar e- Hamiri e- Qomi, Hassan ibn e- Khorzad e- Qomi, Mohammad ibn e- Ahmad e- Qomi who were of significant role in regard with writing the scientific and belief based works, and developing the issues of tradition and theology and accordingly propagating the Shiite ideas to the other areas and preventing extremism, Wagifites’ ideas and establishing new mosques and Hadith school in Qom
