حوزه هاي رودخانه اي و مديريت آنها در ايران

نوع نگرش مديران به رودخانه ها و توسعه حوزة آنها به گونه اي بوده است كه اكنون اغلب حوزه هاي كشور با مسائلي از قبيل بحران آب، فرسايش شديد خاك و سيل خيزي به صورت چالش هائي بسيار جدي روبرو هستند. در رويكرد صرفاً مهندسي، مديران، تنها به تهيه و انتقال آب پرداخته اند. در رويكرد ديگري كه اقتصاد بوده است سعي نموده اند به راه حل بهينه اي براي تخصيص منابع آب دست يابند و يا اينكه با تمركز بر رويكرد هيدرولوژيكي سعي كرده اند فقط فن آوري اجراي طرح ها را توجيه نمايند. اما واقعيت اين است كه نگاه صرفاً اقتصادي و يا مهندسي به موضوع مديريت حوزه هاي رودخانه اي چندان مؤثر نبوده است. ممكن است اين نوع نگاه در ظاهر و براي كوتاه مدت جوابگو باشد اما در طولاني مدت اثرات جبران ناپذيري را بر اكوسيستم حوزه هاي آبخيز كشور وارد مي نمايد. از اين رو در اين مقاله تلاش شده است تا به شكل مختصر به بررسي برخي از محورهاي اساسي در مديريت حوزه هاي رودخانه هاي كشور پرداخته شود. براي رسيدن به اهداف تعيين شده با استفاده از منابع موجود و به شيوة موردي- تحليلي اهداف تعيين شده دنبال شده اند. چون از جهت ژئومورفولوژيك يك سيستم رود به صورت سيستم كنش- واكنش عمل مي كند و تغيير در يك قسمت آن مي تواند بر قسمتهاي ديگر تأثير بگذارد، پس مديريت آن در مفهوم "برنامه ريزي براي كل حوزه" مي تواند به بهترين وجه قابل درك و اجرا باشد.