مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - ارزيابي عملكرد اجراي طرح‌هاي هادي روستايي در توسعه اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي سكونتگاههاي روستايي با نگرش موردي شهرستان اسكو

چكيده فارسي :

طرح‌هاي هادي روستايي از جمله پروژه‌هايي هستند كه در راستاي فراهم سازي زمينه‌‌هاي توسعه و عمران مناطق روستايي اجرا مي‌شوند. اين برنامه در جايگاه خود يكي از برنامه‌هاي پايه توسعه و عمران روستاها و مبنايي براي اجراي اصول ساير برنامه‌ها بويژه در زمينه كالبدي- فضايي به شمار مي‌آيند. بنابراين ارزيابي طرح‌هاي هادي روستايي بخصوص در زمينه‌‌هاي اجرايي بسيار حائز اهميت است؛ چرا كه تجربه نشان داده است تحقق توسعه پايدار با نگاهي نظامند و هماهنگ به مؤلفه‌هاي اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي، بيش از هر چيز ديگر به موفق‌آميز بودن آنها بستگي دارد. از اينرو ارزيابي مؤلفه‌هاي نامبرده در صورت مثبت بودن مي‌تواند در تدوين سياستها و راهبردهاي توسعه پايدار با محوريت عمران و آباداني روستاها نقش‌ تعيين كننده و پيامدهاي مفيدي در سرنوشت منطقه‌اي و يا ملي داشته باشد. در نتيجه از اين منظر در پژوهش حاضر سعي شده است تا با ارزيابي اثرات: اجتماعي، اقتصادي و زيست‌محيطي اجراي طرح‌هاي هادي روستايي بصورت كلان پژوهشي (ماكروسكوپي) در شهرستان اسكو كه بر طبق مبناي داده‌هاي آماري سرشماري عمومي نفوس و مسكن سال 1390 جمعاً 32 روستا را شامل مي‌شود به مورد نوشتار درآمده است. مقاله حاضر از لحاظ هدف يك پژوهش كاربردي و ميزان نظارت و كنترل از نوع توصيفي (غير آزمايشگاهي) – تحليلي و روش گردآوري اطلاعات نيز به صورت مدارك كتابخانه‌اي و ميداني است. جامعه آماري حجم نمونه اين تحقيق با بهره‌گيري از فرمول كوكران380 عدد برآورد شده است كه اعتبار سنجي روايي و پايايي پرسشنامه‌ از طريق پانلي مشتمل بر صاحب نظران توسعه روستايي (اساتيد جغرافيا) و متخصصين ذيربط با استفاده از نرم افزار spss از طريق محاسبه آلفاي كرونباخ در گويه‌هاي اجتماعي (922/0)، اقتصادي (902/0) و زيست محيطي (869/0) مورد تأييد قرار گرفت؛ سپس نمونه‌ها به روش نمونه‌‌گيري چند مرحله‌اي و به شكل تصادفي انتخاب و پرسشنامه‌ها در جامعه تحقيق توزيع شدند. نتايج و يافته‌هاي استنباطي حاصل از تحليل ضريب وي كرامرز، كاي اسكوئر و اسپيرمن نشان داد كه بين اجراي طرحهاي هادي روستايي (متغير تبيين كننده) و شاخص‌هاي اقتصادي، اجتماعي و زيست‌محيطي (متغيرهاي تبيين شونده) بعنوان مهمترين شاخص‌هاي توسعه پايدار چندان توفيقي حاصل نشده است.