ارزشيابي برنامه‌ي درسي مراكز آموزش زبان فارسي از منظر فارسي آموزان غيرايراني

Evaluating the Curricula of Centers of Teaching Persian to non-Persian Speakers from the Learners' Perspective

پيش ­شرط طراحي يك برنامه‌ي درسي كارآمد و موفق، تحليل محيط يادگيري/ آموزش، تحليل نيازهاي زبان‌آموزان و شناخت اهداف آن‌ها است. در حقيقت، نتايج اين تحليل­ ها مي­تواند مبناي توليد محتواي منابع آموزشي و تعيين­ كننده‌ي رويه­ ها و روندهاي آموزشي باشد. در بسياري از مراكز زبان­ آموزي، معمولاً فرصت لازم براي انجام اين تحليل­ ها پيش نمي­آيد. در اين شرايط، بهترين كار ارزش يابي­ هاي دوره­اي است. ارزشيابي خود ابعاد گوناگوني دارد كه يكي از مهم‌ترين آن‌ها، سنجش ميزان رضايت زبان‌آموزان است. در پژوهش حاضر، تلاش شده ‌است ميزان رضايت­مندي فارسي­ آموزان دو مركز دهخدا (وابسته به دانشگاه تهران) و المهدي (وابسته به جامعه المصطفي العالميه‌ي قم) از محتوا و برنامه‌ي درسي اين دو مؤسسه بررسي شود. براي همين منظور، يك پرسشنامه‌ي محقق ­ساخته بر اساس معيارهاي بيلي (2009) و مجموعه­ اي از معيارهاي متداول در روانشناسي تربيتي طراحي شد. در پرسشنامه‌ي طراحي­ شده كه 80 فارسي ­آموز خارجي به آن پاسخ دادند، معيارهايي از قبيل قابل­ فهم ­بودن مواد درسي، توجه به ارزشيابي تكويني، توجه به زبان بومي زبان‌آموزان، انعطاف‌پذيري برنامه‌ي درسي، تطابق برنامه‌ي درسي با شرايط زبان­ آموزان، لذت­بخش بودن مواد درسي، توجه به نيازهاي حال و آينده‌ي زبان‌آموزان و تطابق برنامه‌ي درسي با سن آن‌ها مورد سنجش قرار گرفته است. تحليل داده ­ها نشان داد كه ميزان رضايت كليِ فارسي­ آموزان اين دو مؤسسه از محتوا و برنامه‌ي درسي ارائه شده، حدود 50 درصد است. در اين مقاله، ضمن معرفي انگاره‌ي برنامه­ ريزي نيشن و مكاليستر (2010)، چند راهكار براي ارتقاي برنامه‌ي آموزشي اين مؤسسه‌ها پيشنهاد شده ‌است.

A prerequisite for designing an efficient and successful curriculum is the analysis of learning/teaching environment and the analysis of the learner’s needs and goals. The results of these analyses are vital for determining the content of instructional resources and adopting appropriate instructional procedures and processes. In many language teaching centers, there is usually no opportunity to carry out such analyses. In such conditions, the best option is to conduct periodic curriculum evaluation. Curriculum evaluation has various dimensions of which evaluation of the learner satisfaction is of special importance. In the present study, we tried to evaluate learner satisfaction in two Persian language teaching centers: Dehkhoda (affiliated to Tehran University) and Almahdi (affiliated to Almostafa Open University). For this purpose, a questionnaire was designed which drew on Bailey's (2009) criteria and some other criteria developed in educational psychology. The criteria included the understandability of learning materials, attention to formative assessment, attention to L1 of the learners, the curriculum flexibility, appropriateness of the curriculum to learner conditions, enjoyability of learning materials, attention to learners' present and future needs, and apprpriatenes of the curriculum to the learners' age. 80 Persian learners answered the questionnaire. Results indicated that, in the two centers, the learners' satisfaction of content and curriculum was nearly 50 percent. Nation and Macalister's (2010) curriculum development model was consulted to offer suggestions for the improvement of curricula of Persian language teaching centers