واكاوي طرح هاي توسعه شهري جديد با الگوهاي نوين برنامه ريزي شهري (مطالعه موردي: شهرك خاوران تبريز)

Analysis of New Urban Development Using Modern Program Patterns of Urban Planning (Case Study: Khavaran Town of Tabriz)

شهرنشيني در ايران از دهه 40 به بعد، شدت مي گيرد كه نتيجه آن پيداش طرح هاي شهري (جامع و تفصيلي) جهت انتظام بخشيدن به توسعه هاي شهري است. اين طرح ها به دليل نگرش صرفاً كالبدي كه به شهرها داشته اند از بُعد اجتماعي، اقتصادي، فني و سازماني با نارسايي هاي بسياري همراه بوده و در مجموع نتواسته اند براي توسعه موزون و متناسب شهرها موثر باشند و غالباً نيز، به دليل بلند مدت بودن و فاقد انعطاف پذيري، در مقابل پويايي شهر نتوانسته اند به اهداف خود دست يابند. ضرورت اين امر، استفاده از الگوهاي نوين توسعه شهري است كه در اواخر قرن بيستم در كشورهاي اروپايي و آمريكايي به كار گرفته شده و نسبت به طرح هاي موجود موفقيت بيشتري را نشان مي دهند و شهرهاي بي روح مدرنيته را به سمت زندگي هاي محله اي با ساختارهاي سنتي پيشين خود سوق مي دهند كه مقياس انساني دارد و سرزندگي و زندگي در اين گونه شهرها موج مي زند. از اين رو بايد الگوهاي نوين، كه بيشتر بر پايه توجه به اصول و معيارهاي انسان گرايي و منعطف بودن استوار است، به عنوان طرح آلترناتيو استفاده گردد كه بيشتر بر مقياس هاي كوچك (محلي) با بازه زماني كم تاكيد مي كنند. هدف اين مقاله، بررسي و تحليل طرح توسعه شهرك خاوران با استفاده از مباني نظري الگوهاي نوين توسعه شهري از قبيل TND، TOD، رشد هوشمند، واحدهاي برنامه ريزي شده و ... است. اين تحقيق به لحاظ هدف كاربردي و به لحاظ ماهيت و روش تحقيق، توصيفي- تحليلي است. محدوده مورد مطالعه اين تحقيق، شهرك خاوران يكي از شهرك هاي تازه طراحي شده شهر تبريز است. براي گردآوري اطلاعات از دو روش اسنادي و ميداني استفاده شده؛ همچنين از نرم افزار ArcGIS براي تهيه نقشه ها استفاده شده است. تحليل هاي صورت گرفته، براساس نقشه هاي ترسيم شده محدوده و گزارش كار طرح بازنگري شهرك خاوران است. نتايج تحقيق نشان مي دهد با وجود توسعه و گسترش ادبيات نظري الگوهاي نوين برنامه ريزي شهري در كشور، اين اصول و مباني كمتر در طرح هاي شهري كشور به طور عام و شهرك خاوران تبريز به صورت خاص مد نظر قرار گرفته است.

Urbanization in Iran is increasing ­ from 40s onward، which leads to the creation of ­ Urban plans (comprehensive and detailed) to regulate urban development Due to the fact that they have a purely physical attitude towards cities، such designs are socially، economically، technically and organizationally inadequate. They have not been effective in developing balanced and proportionate cities، often due to being long-term and lack of flexibility have not been able to live up to its dynamism to achieve their goals. The necessity of this is the use of modern urban development models that have been used in European and American countries in the late 20th century، they also show more success than the current plans and brought about spiritless modernity cities toward life which has human scales It has a human scale، and life and vitality are evident in these cities. Hence، we must adopt new patterns as an alternative plan that are more based on the consideration of human principles and standards and resilience. That is more on the small (local) scale with a short time span. The purpose of this paper is to study and analyze the development plan of Khavaran city using theoretical foundations of modern urban development models such as TND، TOD، Smart growth، programmed units etc. This research is functional in terms of purpose and in terms of the nature and method of the research is descriptive - analytical. The study area of this research is Khavaran Town، a newly designed town in Tabriz city. For data gathering، both documentary and field methods were used; also Arc GIS software has been used to prepare maps. Analyses have been performed based on maps of the area and the report of Khavaran Town Review Project. The results of the research show ­that، despite the development and expansion of theoretical literature of the new program patterns of urban planning in Iran، these principles have been specially considered generally in the design of the country and especially Khavaran town of Tabriz.