جايگاه مذهب و مسائل فقهي در مناسبات ايران و عثماني در دوره صفويه و افشاريه (با تاكيد بر متن مصالحه نامه ها)

Sectarian and jurisprudential (Shariah) issues in the relations between Iranian and Ottoman empires during Safavid and Afsharid periods

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسي نقش مذهب و فقه در روابط ايران و عثماني در دوره صفويه و افشاريه با تكيه بر متن مصالحه نامه هاي دوجانبه است. روش/رويكرد پژوهش: رويكرد نويسنده در اين مقاله كيفي-تاريخي است. داده ها براساس اسناد و منابع تاريخي گردآوري و تجزيه وتحليل شده اند. يافته هاي پژوهش: يافته هاي اين پژوهش نشان مي دهد كه مناسبات ايران و عثماني همزمان با استقرار حكومت صفويه در قلمرو ايران و رسميت يافتن مذهب تشيع، به تنش و بي ثباتي بيشتر، عميق تر، و طولاني تري دچار شد. روابط تاريخي ايران با همسايگان غربي اش به ميزان زيادي متاثر از مسائل سوق الجيشي و اقتصادي بوده و جنگ هاي كوچك و بزرگ و معاهدات گوناگون صلح، وجه غالب اين روابط پرفرازونشيب بوده است؛ بااين حال، به نظر مي رسد كه در دوره بررسي شده، ايرانيان و عثماني ها (به ويژه عثماني ها) مذهب را دستاويز مهم تري براي آغاز جنگ قرار مي دادند؛ بنابراين، مذهب و مسائل فقهي جايگاه و نقش پررنگ تري در متن معاهدات في مابين داشته است

Purpose: The paper explains how and why sectarian issues and the shariah found an important and continous themes in the relations between the Iranian and Ottoman empires during the Safavid and Afsharid periods. Method and Research Design: Data for this paper was gathered from archival records. Findings: The relationship between the Sunni Ottomans and Shiite Safavids turned tense and turbulent soon after the latter was established in Iran. Real problems were of strategic and economic nature; however, religious differences were always pretexts for war, more frequently by the Ottomans. Several peace treaties were signed, in all of them religious issues were prominent.