روايت اصلاح طلبان فرارودي قرن بيستم ازشرايط جامعه اسلامي عصر تزاري (مطالعه موردي: آثارعبدالرئوف فطرت بخارائي)

Transoxians reformist narriation in 20 century about Muslim community situation under Tsarid (Case study: Aburauf Fitrats works)

جريان اصلاح طلبي در فرارود ابتداي قرن بيستم، همچون ديگر قطعات دنياي اسلام واكنشي بود به فلاكت پيش آمده در اين سرزمين. تلاش براي باوراندن اين وضعيت به اركان جامعه، به همراه رويكردي علت شناسانه و ارائه راهكارهايي براي رهايي و احياي مجدد، سرفصل هاي مهم اين حركت اجتماعي بود. نوشتار حاضر با عنوان « روايت اصلاح طلبان فرارودي قرن بيست ازشرايط جامعه اسلامي عصر تزاري» با تاكيد بر آثار عبدالرئوف فطرت بخارايي در دوران پيشا شوروي، تلاش دارد تا با خوانش آثار نگارش يافته توسط او در دوران تزاري، به تبيين و علت شناسي انحطاط و يا به قول او «قفا ماني» جامعه اسلامي پرداخته و راه حلهاي براي نجات جامعه ارائه دهد. مدعاي ما كه در نتيجه نيز ثابت مي شود اين است، فطرت كه معتقد به اصلاح سياسي جامعه بود، با بهره گيري از قرآن، حديث و تاريخ، ريشه انحطاط جامعه و در نهايت خراجگزار شدنش به دست روسها را در عملكرد علماي مرتجع، حاكمان مستبد و مردمان جاهل مي ديد و يگانه راه نجات را در رهايي از جهل ( اعم از جهل نسبت به احكام شريعت و علوم جديد) و اتحاد مسلمانان مي دانست.

Transoxians reformist movement in 20 century، just like the rest of Muslim world was a reaction against decline of this communities. Attemts for convincing different parts of society about the situation along with finding declines causes and offering solutions for redemption and revival are the most elements of this movement. In this article under the title of “Transoxians reformist narriation in 20 century about Muslim community situation under Tsarid” with emphasis on Aburauf Fitrats works during pre-soviet era، we are going to finde the roots and causes of Muslim community decline along with some solution that offered by him for saving society. Our hypothesis is that “ Fetrat who was belived on political reform، by using Quran،traditions an history belived on thought and action of fanatic ulama،rulers and common people as the roots of decline and making protectrate Bukhara. The only solution for it is muslim unity and getting red of ignorane.