تعيين فلزات سنگين آرسنيك، سلنيم، واناديم ، موليبدن، جيوه، نيكل، كادميوم ، سرب و آهن در بافت عضله اردك ماهي ( Esox lucius) تالاب انزلي

Determination of heavy metals (As,Se,V,Mo,Hg,Ni,Cd,Pb and Fe) in the muscle tissues of Esox lucius of Anzali lagoon

تالاب انزلي جز تالاب هاي حفاظت شده بين المللي و از جمله تالاب هاي ارزشمند جنوب غربي درياي خزر است كه به دليل شرايط خاص اكولوژيك، اقتصادي، اجتماعي و تنوع گونه هاي مختلف گياهان و جانوران آبزي از اهميت ويژه اي برخوردار است. با توجه به ورود پساب ها و آلاينده هاي مختلف از جمله فلزات سنگين به اين تالاب و وجود گونه هاي خوراكي در اين منطقه، در اين تحقيق ميزان برخي فلزات سنگين (As،Se،Mo،V،Hg،Ni،Cd،Pb،Fe) عضله اردك ماهي Esox lucius تالاب انزلي مورد بررسي قرار گرفت. نمونه برداري از سه ايستگاه آبكنار، سياه درويشان و كومه آقاجاني در اوايل شهريور ماه (فصل خشك) و دومين مرحله نمونه برداري در آبان ماه (فصل بارندگي) سال 1389 صورت پذيرفت. درهرفصل9 نمونه ماهي صيد شده و به آزمايشگاه انتقال داده شد.به منظور هضم و سنجش فلزات سنگين از فريز دراير استفاده شده و سپس توسط دستگاه جذب اتمي كوره گرافيتي ميزان فلزات سنگين قرائت شد. بيشترين مقدار غلظت جيوه، نيكل، سلنيم، روي، آلومينيم و آهن در فصل تابستان و مس در فصل زمستان مشاهده شد. بيشترين مقدار جيوه، نيكل ، روي و آلومينيوم در ايستگاه آب كنار، بيشترين مقدار سلنيم در ايستگاه سياه درويشان، بيشترين مقدار مس و آهن در ايستگاه كومه آقاجاني مشاهده شد ولي مقادير فلزات موليبدن، كادميوم ، واناديوم و سرب در هر سه ايستگاه تفاوتي نداشت. آناليزهاي آماري اين تحقيق با استفاده از نرم افزارSPSS مدل17 انجام گرفت. آزمون همبستگي پيرسون، همبستگي مثبت قوي معني داري را ميان دما و ميزان فلز آهن نشان داد 0/83= p<0/05 rتنها اختلاف معنادار در فلز آهن در فصل تابستان و زمستان مشاهده شد p<0/05. تنها تفاوت معنادار در مقدار غلظت فلزات سنگين بين ايستگاه هاي مختلف در مقدار جيوه بين ايستگاه هاي آب كنار و كومه آقاجاني مشاهده شد(5/0= (P و در مقدار ساير غلظت فلزات در ايستگاه هاي مختلف تفاوت معنا داري مشاهده نشد)0/05

Anzali Lagoon is an internationally protected lagoon located in west-south of Caspian Sea which has special ecologic, economic, social importance with vast diversity of plants and animals. According to entrance of contaminants into this lagoon, concentration of several heavy metals in muscle of Esox lucius fish have been investigated in this study. First stage of sampling from three stations of lagoon, have been fulfilled at dry season of September and second stage have been implemented at rainy season of November 2010. In each season nine samples of fish have been collected and transported to laboratory in freezed condition. Evaluation and measurement of heavy metal concentration has been fulfilled by Graphite furnace atomic absorption equipment. Maximum mean concentration of Hg, Ni, Se, Zn, Al, and Fe have been detected in the summer and maximum mean concentration of Cu has been detected in the winter. Maximum mean value of Hg, Ni, Zn,Al in Abkenar, maximum mean value of Se in Siah Darvishan and maximum mean value of Cu, Fe in Komeh Aghajani have been detected, while concentraton of Mo, Cd, V and Pb are equal in the three above mentioned stations. Statistical analysis of this study has been fulfilled by SPSS, V14 software. Pearson correlation test, showed a positive strong correlation between temperature and the amount of Fe (r=0.83, P<0.05). Only significant difference in concentration of Fe has been obtained between summer and winter seasons (P=0.016, df=16, P<0.05). Significant difference in concentration was detected only for Hg between Abkenar and Komeh Aghajani stations (P=0.05).This study shown that, the concentration of Ni, Hg, and Cd in the muscle of Esox lucius are high and it is considered as a serious warning.