مطالعه موردي سامانه هاي همديدي موثر در بارش برف سنگين در شهر تهران در فوريه 2003

The Case Study of Synoptic Systems that Caused Heavy Snow in Tehran City in February,2003

از جمله پديده هاي جوي كه سبب خسارت‌‌هاي فراوان در بخش‌هاي مختلف محيط طبيعي و محيط زيست انسان مي‌شود رخداد بارش برف سنگين و پيامدهاي بعد آن مي‌باشد. به منظور شناسايي ويژگي‌هاي همديدي الگوهاي هواشناسي تأثيرگذار در شرايط برف سنگين در شهر تهران، در اين پژوهش داده‌هاي بارش برف طي دوره(2009-2000 ميلادي) از بايگاني ايستگاه هواشناسي مهرآباد، استخراج شد. از مجموع 150 روز برفي ثبت شده، نقشه‌هاي همديدي براي روز نوزدهم فوريه سال 2003 با استفاده از داده‌هاي GFSبا دقت 0/1×0/1 درجه و نرم افزار GrADS تهيه گرديد .نقشه هاي فرارفت دمايي نيز به كمك داده هاي CFSRتهيه شد. بررسي نقشه‌هاي همديدي در ترازهاي مختلف جوي نشان داد كه طي دوره‌ي بارش برف سنگين در 19 فوريه2003، شكل‌گيري مركز كم‌فشار بر روي مديترانه و از طرف ديگر حضور مركز پرفشار در عرض هاي بالاتر و شمال اروپا و امتداد زبانه‌هاي آن بر روي درياي خزر و منطقه مورد مطالعه مشهود بوده و تقابل اين دو سامانه سبب گراديان شديد فشار بر روي منطقه مورد مطالعه شده است. همزمان در تراز بالايي مركز كم ارتفاع و يا ناوه ارتفاعي حضوردارد كه انتقال اين ناوه به سمت منطقه مورد مطالعه سبب بارش برف سنگين منطقه مي‌شود. بررسي مقادير تاوايي مطلق و حركت قائم بيانگر فرارفت مقدار قابل توجه تاوايي مطلق و منفي بودن سرعت حركت قائم(در مختصات فشاري) است كه نشان دهنده ناپايداري و صعود هوا مي باشد و در نهايت اين شرايط سبب رخداد بارش برف سنگين مي‌شود. همچنين بررسي مقادير فرارفت دمايي در تراز 200 هكتوپاسكال بيانگر فرارفت گرم در منطقه است.

Heavy snowfall and its aftermath is an example of atmospheric phenomenon which can cause serious harm to many parts of the natural and human environment. In order to identify the effective synoptic characteristics and patterns at the events of heavy snow in Tehran in the present study, the snowfall data are collected from the Mehrabad airport weather station archives over the years 2000-2009. From the total number of 150 snowy days that had been recorded, synoptic maps have been created for 19 February, 2003, using data from the GFS, with an accuracy level of 1.0o×1.0o, by GrADS software. Temperature advection maps have also been created using CFSR data. Studying the synoptic maps at different atmospheric levels revealed that during the period of heavy snowfall in February, 2003, the formation of low-pressure over the Mediterranean Sea and on the other hand the formation of high-pressure and its ridge over Caspian Sea are visible and the transition of the two systems causes intensive pressure gradient over the area under the study. Simultaneously at the level above, a low and trough forms that the transition of this trough to the aforementioned area leads to the creation of snowfall. Analyzing the amounts of absolute vorticity and the vertical motion reveals advection of absolute vorticity and the negativity of the vertical motion () which imply the instability and ascending air mass that will eventually result in the occurrence of heavy snowfall. Studying the amounts of temperature advection at 200 hPa also represents warm advection.