منافع ملي و عضويت ايران در سازمان همكاري شانگهاي

National interest and Iran's membership in the Shanghai Cooperation Organization

سازمان همكاري شانگهاي به‌عنوان نمونه بارزي از منطقه‌گرايي نوين در آسيا، با هدف حل‌وفصل اختلافات مرزي و تقويت اعتماد متقابل ميان اعضاء به وجود آمد كه تدريجاً منجر به توسعه سازمان و توجه آن به موضوعات اقتصادي و بازرگاني و... گرديد. ايران هم در سال 2004 عضو ناظر اين سازمان منطقه‌اي شده و با توجه به اين مسائل، مقاله حاضر با استفاده از رويكرد نظري منافع ملي و همگرايي و استعانت از روش توصيفي ـ تحليلي مترصد پاسخ به اين سؤال است؛ اهداف و منافع ايران در عضويت دائم سازمان همكاري شانگهاي چيست؟ اين مقاله عضويت دائم جمهوري اسلامي ايران در سازمان را، منوط به موضع مثبت اعضا به‌ويژه روسيه و چين به‌عنوان موتور محركۀ سازمان ميداند و اين گزاره را فرض مي‌گيرد كه استراتژي جمهوري اسلامي ايران در راستاي سياست‌هاي همكاري منطقه‌اي، كسب فرصت‌هاي سياسي، امنيتي، اقتصادي، تجاري و فرهنگي و هم‌چنين بالا بردن قدرت چانه‌زني در برابر غرب است؛ كه ازجمله دلايل و منافع اصلي علاقه‌مندي ايران براي عضويت كامل در سازمان همكاري شانگهاي بوده است. يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهند كه عضويت ايران در سازمان همكاري شانگهاي، فرصت‌ها و دستاوردهاي زيادي براي ايران در زمينه‌هاي اقتصادي، تجاري، سياسي، امنيتي و فرهنگي داشته است و با توجه به پتانسيل و توانمندي‌هاي ايران، بر پيوند استراتژيك ايران و سازمان فوق‌الذكر افزوده شده است كه با توجه به دگرگوني‌هاي بينالمللي، ايران مي‌تواند از پتانسيل‌هاي سازمان براي تأمين منافع ملي و ارتقاء جايگاه خود در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي در راستاي اهداف چشم‌انداز بيست‌ساله گام بردارد.

The Shanghai Cooperation Organization as an example of the new regionalism in Asia, in April 1996 to join Russia, China, Central Asian states (except Turkmenistan) and observer status of Iran, India, Mongolia and Pakistan was formed. It seems that the primary purposes of the organization were resolving border disputes and strengthening mutual trust and good neighborly relations between members of the belt, which gradually led to the gradual development of the organization and its attention to issues of economic and business. This paper describes important aspects of the Shanghai Cooperation Organization and seeks to answer the question of what Iran can benefit from full membership in the Shanghai Cooperation Organization and in this way, what opportunities and challenges to be confronted? This paper assumes Iran's permanent membership in an organization as subjected to a positive stance of Russia and China as the driving engine of the organization's members, and regards it in line with the strategy of the Islamic Republic of Iran, the policy to gain the opportunity, security, economic, commercial, cultural, and also enhancing the bargaining power of the West. These are among the main reasons for the Iran’s interest in full membership of the Shanghai Cooperation Organization.