كليدواژه :
نظريه نخبگان , گذار به دموكراسي , جامعه مدني , دولت ايدئولوژيك , اقتصاد رانتي
چكيده فارسي :
بررسي موضوع گذار به دموكراسي از چشم‌اندازهاي نظري گوناگون از مهم‌ترين مباحث در جامعه‌شناسي سياسي معاصر است. پرسش اصلي اين مقاله اين است كه نقش نخبگان حاكم و ميدان سياسي در گذار به دموكراسي در جمهوري اسلامي ايران چيست؟ به‌منظور پاسخ به اين پرسش اين فرضيه را مورد بررسي قرار داديم كه فرآيند گذار موفقيت‌آميز به دموكراسي در ايران نه‌تنها نيازمند نخبگان سياسي‌اي است كه از حيث انسجام ساختاري و همبستگي ارزشي در مخالفت با گذار از كمترين هماهنگي برخوردار باشند، بلكه نيازمند ميدان سياسي‌اي است كه در آن سطحي از سازمان‌ها و نهادهاي مدني، سياسي و اقتصادي متكثر، احزاب و رسانه‌ها وجود داشته باشد. بنابراين از منظر نقش نخبگان حاكم، با بررسي وضعيت گذار به دموكراسي در جمهوري اسلامي و طرح مباحث وضعيت گذار، ويژگي‌ها و عوامل آن، كوشيديم به تبيين رابطه ميان ماهيت نخبگان حاكم و ميدان سياسي و گذار به دموكراسي در ايران بپردازيم. مقاله حاضر وضعيت گذار را در ايران متضمن تحكيم نخبگان حاكم مي‌داند و براي رسيدن به اين منظور، ضمن بررسي عملكرد نخبگان حاكم در جمهوري اسلامي ايران، به موانع عمده گذار به دموكراسي در ايران اشاره كرده و از دولت ايدئولوژيك، جامعه مدني ضعيف و ساختار اقتصاد رانتي سخن مي‌گويد.
چكيده لاتين :
This article is aimed to explain transition to democracy by using some concepts of the theory of government elites, especially the notion of "transitional situations in Iran. From such a theoretical perspective one major question arises: what is the role of the government elites and the political field in the transition to democracy in Iran? In order to answer this question, we examined the hypothesis that the process of successful transition to democracy in Iran not only requires political elites who, in terms of structural solidarity and value correlation, are in opposition to the transition from the least harmony, but require a political field in which there exists a number of diverse civil, political, and economic institutions and parties and media. Therefore, from the perspective of the role of the government elites by studying the transition to democracy in the Islamic Republic and discussing the state of transition, its characteristics and factors, the present research tries to explain the relationship between the nature of the government elites and the political field and the transition to democracy in Iran. It tries to present an explanation of the different paths and outcomes of the transition. Thus the research shows that the transitional situation in Iran involves the consolidation of government elites and in order to achieve this, while reviewing the performance of the government elites in Iran, it highlights the main obstacles of the transition to democracy in Iran, and discusses about the ideological government, mass society, and the rentier economy structure.
