مقايسه‌ي شاخص بين‌المللي توسعه‌ي دولت الكترونيك بين مناطق جغرافيايي جهان

Comparative Study of the International Index of E-government Development within different Geographical Regions of the World

يكي از كاركردهاي نوين سياسي حكومت در عرصه­ ي فضاي مجازي شكل­ دهي «دولت الكترونيك» است كه حكومت مرحله به مرحله در شكل­ گيري آن ايفاي نقش مي ­كند. مسأله­ ي اين تحقيق اين است كه دولت الكترونيك در كدام مناطق توسعه­ ي بيشتري يافته است؟ وضعيت دولت الكترونيك در ايران چگونه است و چه عواملي مي ­توانند تأثير بيشتري در توسعه­ ي دولت الكترونيك در ايران داشته باشند؟ در تحقيق حاضر سعي شده با استفاده از داده­ هاي مربوط به «پيمايش دولت الكترونيك سازمان ملل متّحد» و با استفاده از آزمون­ هاي آماري و نرم ­افزار SPSS مناطق مختلف جهان با يكديگر مقايسه شوند. اين رتبه­ بندي بر اساس «شاخص توسعه­ ي دولت الكترونيك» انجام مي­ گيرد. نتايج تحقيق نشان مي ­دهد كه شاخص توسعه­ ي دولت الكترونيك در كشورهاي اروپاي غربي و آمريكاي شمالي و همچنين تا حدودي در كشورهاي اروپاي شرقي نسبت به ساير مناطق توسعه­ ي بيشتري يافته است. البته لازم به ذكر است كه كشورهايي از آسياي شرقي و غربي در ليست برترين كشورها از نظر شاخص توسعه­ ي دولت الكترونيك حضور دارند، اما ميانگين آسيا نسبت به اروپا و آمريكاي شمالي بسيار پايين است كه خود اين امر نشان دهنده­ ي شكاف ديجيتالي و فاصله­ ي زياد كشورهاي آسيايي در توسعه­ ي فضاي مجازي است. كشورهاي آفريقاي سياه بدترين وضعيّت را در اين زمينه دارا هستند. فاصله­ ي بين مناطق در شاخص­ هاي خدمات آنلاين و زيرساخت­ هاي مخابراتي بيشتر است و در زمينه­ ي شاخص سرمايه ­ي انساني اختلاف مناطق كمتر است. نمره­ ي ايران در شاخص خدمات آنلاين 0/33 است كه نمره­ ي بسيار پاييني است و نشان مي­ دهد كه خدمات آنلاين در ايران هنوز جاي پيشرفت بسيار دارد. نمره­ ي ايران در شاخص زيرساخت­ هاي مخابراتي 0/35 است كه برابر با ميانگين كشورهاي آسياي شرقي است. نمره ­ي ايران در شاخص سرمايه­ ي انساني 0/71 است كه نمره­ ي خوبي است و نشان­ دهنده ­ي جايگاه خوب ايران از نظر سرمايه ­ي انساني است و از ميانگين همه­ ي مناطق به جز اروپا بالاتر است. در نهايت با استفاده از پرسشنامه­ ي محقق ساخته كه پايايي و روايي آن در حد مطلوبي به دست آمد، نگرش دانشجويان و فارغ­ التحصيلان رشته­ ي جغرافياي سياسي در رابطه با عوامل مؤثر در توسعه­ ي دولت الكترونيك در كشور سنجيده شد. نتايج نشان داد كه از نظر افراد مورد بررسي توسعه­ ي خدمات آنلاين و زير ساخت­ هاي مخابراتي بيش از توسعه­ ي سرمايه­ ي انساني در توسعه ­ي دولت الكترونيك نقش دارد.

Different spheres of human life as a result of the emergence and spread of the phenomenon of "Internet" has changed. "E-government" covers all platforms and applications of ICT that services citizens, businesses, other government agencies and civil servants. In this study, we tried by using library resources in the theory and by using of data of “The United Nations e-Government Survey” first described the concept of cyberspace and e-government and then using statistical tests and SPSS, regions of the world to be compared with each other. The results show that e-government development index in Western Europe and North America and also somewhat in Eastern European countries become more developed than other areas. It should be noted that some countries of Eastern and Western Asia are on the list of top countries in e-government index, but the average is much lower in Asia than in Europe and North America, which represents the digital divide in Asia. Another thing worth mentioning is that the most difference between regions is in the telecommunication infrastructure and online services index and differences in human capital index is lower. For example, although the online services and telecom infrastructure in Iran is relatively poor, but the Human Capital Index is in good condition. Finally, using a questionnaire that was satisfactory reliability and validity, Students and graduates of the geo-political attitude in relation to factors in the development of e-government in the country was measured.