رهيافت هاي ناظر بر تاثير عرفان و تصوف در فرايند تمدن اسلامي

The Approaches Regarding the Influence of Gnosticism and Sufism in the Process of Islamic Civilization

عرفان و تصوف در زمره پديدارهايي است كه در عرصه نظري و نيز در حوزه تحولات اجتماعي منشا اثر بوده و از وجوه تاثيرگذار تمدن اسلامي تلقي مي شود كه رويكردهاي متفاوتي درباره آن اتخاذ شده است. در اين پژوهش با طرح سه نظريه كلي به پديدار عرفان و تصوف پرداخته شده است. رويكرد اول اساس و جوهر تمدن اسلامي را تصوف و عرفان تلقي مي كند و اساس تمدن اسلامي از ابتدا تا كنون را بر همين مبنا تفسير مي نمايد. رويكرد دوم به عدم امكان تاسيس انديشه هاي سياسي و تمدني بر مبناي تصوف و عرفان باور دارد و اين جريان را اصلي ترين عامل تعطيلي عقل و زوال انديشه و تمدن اسلامي مي داند. رويكرد سوم جريان عرفاني را از عوامل مهم و جريان ساز مي داند كه سبب بالندگي تمدن اسلامي شده است.

Mysticism and Sufism are among the phenomena that have been influential in the fields of theory and social changes. They are considered as influential factors on Islamic civilization and different approaches have been adopted about them. In this research، three general approaches are presented for the phenomena of Mysticism and Sufism. The first approach considers the basis and essence of Islamic civilization as Sufism and Gnosticism، and interprets the foundations of Islamic civilization from the beginning to the present based on this idea. The second approach believes in the impossibility of establishing political and civilizational thoughts based on Sufism and Mysticism and considers this to be the main reason for the closure of reason and the decline of Islamic thought and civilization. The third approach regards the mystical stream as one of the most important factors leading to the development of Islamic civilization.