نهضت توسعه نهادهاي آموزشي در دوره تيموري و نقش سلاطين و خواتين در پيشبرد آن

آموزش از روزگار قديم تا به امروز كه به صورت نظامي پيچيده در آمده متناسب با درجه تمدن، نوع حكومت و مقتضيات سياسي اجتماعي و مذهبي در هر دوره اي تغيير و تحول يافته است. يكي از اين ادوار دوران زمامداري جانشينان تيمور (912-807 ه.ق) است. در اين دوره نهاد آموزش جايگاه ويژه اي يافت و سلاطين، شاهزادگان، امرا، خواتين و عالمان هر كدام به سهم خود در رشد اين نهاد اهتمام نمودند. با وجود آرامش نسبي، ثبات سياسي و امنيتي كه در پي مرگ تيمور در قلمرو شاهرخ، جانشين وي به وجود آمد وضعيت معيشت مردم نيز بهبود يافت و زمينه اي مناسب براي حركتي علمي و فرهنگي آماده شد و مدارس، كتابخانه‌ها و محافل آموزشي فراواني به همّت سلاطين، خواتين و امراء احداث گرديد. سلاطين تيموري از يك سو با فراهم ساختن امكانات آموزشي و تسهيلات لازم در جهت رفاه حال اساتيد و طلاب علم و همچنين ارتقاء سطح آموزش گام بر مي‌داشتند و از سوي ديگر مشروعيت حكومت را دنبال مي‌كردند. از بارزترين خصيصه هاي حكومت تيموري علاقه وافر برخي از اين سلاطين به رشد علم، ادب و ساخت مراكز آموزشي بود. كثرت احداث اين نهادهاي آموزشي به حدي بوده كه جامي مدعي شد در هيچ دوره اي از ادوار تاريخ ايران زمين به اين اندازه مدرسه ساخته نشده است. در پژوهش حاضــر نگارنــده به روش توصيفي و تحليلي و با استناد به منابع كتابخانه اي، به بررسي روند توسعه نهادهاي آموزشي دوره تيموري پرداخته و وضعيت اداره اين نهادها را مورد بررسي و تحليل قرار داده است. از مهم‌ترين يافته هاي اين پژوهش نقش قابل توجه سلاطين، خواتين و وزراي تيموري در احداث مدارس، كثرت نهادهاي آموزشي، نقش و كاركرد كتابخانه‌ها در استنساخ بيشتر كتب و پيروي نهادهاي آموزشي از يك نظام آموزشي مدون است.