بررسي عملكرد سازمان‌بازرسي‌شاهنشاهي در دوره اول حياتسازمان (1351-1337ش)

تعدد و تكثر نهاد‌هاي اطلاعاتي و مراجع نظارتي، از مهم‌ترين ويژگي‌‌هاي حكومت پهلوي دوم بود كه اين امر از ترس و نگراني وي از بروز مخالفت هاي داخلي نشات مي گرفت. بازرسي شاهنشاهي به عنوان يك سازمان اطلاعاتي امنيتي در نتيجه شرايط داخلي كشور در سال‌‌هاي پس از كودتاي 28 مرداد 1332ش. در اواخر دهه سي ايجاد شده و با يك وقفه چند ساله و تاسيس مجدد در 1347ش. تا آخر عمر رژيم پهلوي برقرار بود. حيات اين سازمان به دو دوره مشخص تقسيم مي شود؛ دوره اول زيرنظر سپهبد يزدان پناه و دوره دوم تحت رياست ارتشبد حسين فردوست. سازمان در زمان رياست يزدان­پناه (1351-1337ش.) براي اطّلاع از وضعيت داخلي كشور و مبارزه با مشكلاتي چون فساد اداري و كارشكني مقامات، نظارت بر فعاليت ديگر نهاد‌هاي امنيتي به فعاليت پرداخت و گزارش ‌هاي زيادي تهيه نمود؛ ولي در نهايت سودمندي زيادي براي حكومت پهلوي نداشت و نتوانست آرزو‌هاي محمدرضاشاه را برآورده كند. بر اين مبنا پژوهش حاضر مي كوشد با استفاده از روش تحليل تاريخي، و بر پايه منابع اسنادي و كتابخانه‌اي عملكرد (اقدامات و حوزه فعاليت) سازمان بازرسي شاهنشاهي و نتايج و پيامد‌هاي آن در دوره اول را بررسي كند.