بازشناسي تاريخي ديوان مظالم در دوره ميانه و كاركرد سياسي آن در دوره سلجوقيان بزرگ

آموزه­ هاي دين اسلام بر برپايي قسط و عدل تكيه دارد. از همين رو، حكومت­ هاي دوره ميانه اسلامي تلاش داشتند تا براي كسب مشروعيت سياسي در اين راستا عمل نمايند و به همين منظور به برپايي ديوان مظالم اهتمام خاصي داشتند. در دوره اخير و به ويژه دوره حكومت سلجوقيان، نياز به برپايي ديوان مظالم به تأسي از سنت ايران باستان بيشتر احساس مي­شد كه با توجه به خاستگاه تاريخي از نظر ديني و اجتماعي، نيازمند كسب مشروعيت سياسي بودند. بر اين اساس ديوان مظالم به عنوان بخشي از ساختار نظام قضا در اين دوره كاركردي سياسي يافت. از اين رو، پژوهش حاضر تلاش دارد تا ضمن بررسي تاريخي ديوان مظالم در دوره ميانه اسلامي، به اين مساله پاسخ دهد كه كاركرد سياسي متصور از ديوان مظالم نزد سلجوقيان چه بود؟ فرضيه اذعان دارد كه كاركرد ديوان مظالم در دوره مذكور بيشتر جنبه صوري داشته است و هدف از آن نماياندن تلاش سلطان به عنوان دادرس عالي مملكتي بود.