تحولات اخير خاورميانه و تحريم اقتصادي ايران

Recent Developments in the Middle East and Iran Economic Sanctions

از اواخر سال 2010 مجموعه‌اي از شورش‌ها و اعتراضات خياباني تقريباً هم زمان منطقه خاورميانه و شمال آفريقا را فراگرفت. اين شورش‌ها در برخي از كشورها مانند تونس، مصر و ليبي فرآيند تغيير رژيم را كليد زد. در برخي ديگر مانند يمن و بحرين زدوخوردهاي خونين با نتايج دهشت‌بار را سبب شد و بالاخره كشورهايي مانند مراكش، الجزاير، اردن، عمان و عربستان را آبستن حوادث نامعلوم نمود. علت اين شورش‌ها نرخ بالاي بيكاري جوانان، نرخ بالاي تورم و كاهش قدرت خريد خانوارها، بي‌عدالتي و بالاخره وجود فساد مالي گسترده در بخش عمومي اقتصاد اعلام شده است. حال سئوال اين است كه تأثير اين تحولات بر رژيم تحريم‌هاي سخت اقتصادي بر ضد ايران چگونه قابل ارزيابي است؟ نوشتار حاضر، بر اين باور است كه فهم ابعاد اقتصادي تحولات اخير خاورميانه و ارتباط آن با مسئله تحريم اقتصادي ايران وقتي روشن خواهد شد كه تحولات اخير خاورميانه را در كنار تحولات سال‌هاي اخير در نظام بين‌الملل و بلكه به‌عنوان جزئي از سپهر فعل و انفعالات جهاني اخير مورد تجزيه و تحليل قرار دهيم. اجزاي مهم تحولات نظام بين‌الملل در سال‌هاي اخير عبارتند از: كلان راهبرد امنيت ملي آمريكا، بحران مالي جهاني سال 2008، خيزش قدرت‌هاي نوظهور اقتصادي، تز خاورميانه بزرگ آمريكا، برنامه حركت به سوي انرژي‌هاي تجديدپذير و نهايتاً نقش منطقه‌اي آينده رژيم صهيونيستي. نتيجه بررسي‌ها نشان خواهد داد كه تأثير تحولات ياد شده مي‌تواند مشعر به مسدود شدن تدريجي مجاري تنفس اقتصاد ايران در محيط پيراموني خود و به‌ويژه در كشورهاي حاشيه جنوبي خليج‌ فارس باشد، اين تحولات مي‌تواند انگيزه ايران جهت دست يازي به يك ديپلماسي منطقه‌اي و منطقه‌گرايي جديد را فراهم آورد.

Beginning from late 2010, the Middle East and North Africa witnessed revolts and street uprising resulting in regime change in countries like Tunisia, Egypt and Libya. A similar chain of change is looming on the horizon in other Arab countries in the region. The cause of these uprisings has been cited to be the high rate of unemployment among the youth, the high rate of inflation and decrease in purchasing power of the families, social injustice and widespread fraud in public sector economy. Now the question is that what is the impact of these developments on tough economic sanctions against Iran? The present article maintains that we can understand the recent developments in the Middle East and its relation with Iran sanctions when we analyze these developments in line with developments in international system and as a part of recent global interactions. The important segments of developments in international system are as follows: the US Grand Strategy on National Security, the 2008 financial crisis, the emergence of new economic powers, the Greater Middle East theory of the United States, the renewable energy action plan and finally the Zionist regime regional role in the future. This study will emphasize that the implication of these developments could result in gradual closure of Iran's economic space in its milieu and in countries of the southern coast of the Persian Gulf in particular. This could be a motivation for Iran to adopt a regional diplomacy and a new regionalism.