جايگاه عدالت‌طلبي در منابع هويت‌ساز سياست‌ خارجي جمهوري اسلامي ايران

Justice-seeking as an identity-making component of the I. R. of Iran's Foreign Policy

يكي از هنجارهايي كه نمود بارزي در رويكردهاي سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران دارد، هنجار "عدالت‌طلبي" است. اين هنجار هويت جمهوري اسلامي را به‌عنوان يك كنش‌گر و واحد سياسي عدالت‌گرا شكل داده است. اين نوشتار، از منظر رهيافت سازه‌انگاري به نقش "هويت" در تكوين منافع و منطق كنش و به آزمون و تحليل فرضيه‌هاي ذي‌ربط مي‌پردازد. پيش از پرداختن به سئوال اصلي، به يك سئوال فرعي پاسخ داده مي‌شود: منابع هويت‌ساز سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران كدامند؟ سپس در پي پاسخ‌گويي به سئوال اصلي هستيم كه هنجار "عدالت‌طلبي" چه جايگاهي در منابع هويت‌ساز سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران دارد؟ فرضيه اين مقاله براي سئوال فرعي آن است كه منابع هويت‌ساز سياست خارجي ايران شامل تاريخ ايران‌زمين، دين اسلام و مذهب تشيّع، جهان‌سوم‌گرايي، گفتمان انقلاب اسلامي و ژئوپلتيك ايران است. فرضيه اين نوشتار در پاسخ به سئوال اصلي نيز آن است كه از رصد منابع هويت‌ساز سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران مي‌توان دريافت كه عدالت‌طلبي عمدتاً در كانون منابع هويتي قرار دارد و موجب بازتوليد و تكوين متقابل منابع هويت‌ساز مي‌شود.

Pursuit of 'justice' is an apparent and highly appreciated norm in foreign policy approaches of the Islamic Republic of Iran. This norm has shaped the identity of the I. R. Iran as a 'justice-seeking' political actor at international arena. Applying the constructivist framework, this article aims to study the role of 'identity' in precision of interests and the logic of practice and performance of States as the main players in international relations. Two questions are to be answered; first, what are the identity-making resources for foreign policy of the I. R. of Iran? And, second, what is the conceptual role of 'justice' in identity making resources of the Islamic Republic? The authors would explain that the Iranian history, its geopolitics, Islamic teachings, the 'Third World' orientation, and the discourse of the Islamic Revolution constitute the identity making resources of Iran’s foreign policy. In the core of these resources, one could find 'justice-seeking' as a conceptual nucleus which reproduces and mutually reinforces the identity of I. R. of Iran's foreign policy.