بررسي ابعاد تحولات روابط ايران با روسيه در دورﮤ صفوي

The Study of Developments of Iran's Relations with Russia during Safavid Period

از دورﮤ صفويه و مقارن با تحولات بين‌المللي، مجالي فراهم شد تا كشورهاي اروپايي به گشايش مناسبات ديپلماتيك و پايدار با ايران اقدام كنند. دراين‌ميان، روسيه در موقعيت گسترش ارضي و تحكيم اقتدار سياسي و نظامي خويش، براي برقراري و توﺳﻌﮥ روابط با ايران امكان بيشتري داشت؛ اما در عهد صفوي، موانع ناشي از مشكلات گاه‌به‌گاه داخلي و كنش دول رقيب و معارض، اين مناسبات را چندان پيوسته و رو به جلو قرار نداد. مقاﻟﮥ حاضر برآن است تا با بررسي ابعاد تحولات روابط ايران با روسيه در دورﮤ صفوي، ازطريق خوانش منابع و مآخذ معتبر و با روش مطالعات اسنادي، فرازونشيب‌هاي مناسبات دو كشور را در اين مقطع تاريخي به چالش بكشد و با رهيافتي علمي، چگونگي و سير روابط بدفرجام و منتهي به تنش دو دولت را تبيين كند. ﻧﺘﻴﺠﮥ پژوهش بيان‌كنندﮤ اين نظريه است كه مسير روابط دولت صفوي با روسيه، برخلاف بيشتر نمونه‌هاي مناسبات صفويان با اروپا، به‌علت نداشتن درك صحيح از مناسبات بين‌الملل و گرفتاري فزايندﮤ داخلي، به فرجام خوشايند و ثمربخشي نرسيد؛ بلكه آزموني شد براي دولت‌هاي استعمارگر و نيز روسيه تزاري كه از موقعيت ژئوپلتيكي ايران و ناتواني هم‌زمان مديريتي كشور شناخت بيشتري كسب كنند. بهرﮤ اين آزمون و شناخت نيز تجاوز نظامي روسيه به قلمرو ايران بود.

The manifestation of Iran's prominent place in the relations between East and West from the contemporary period is clear for history readers. This period, which partly coincided with the establishment of the national government in Iran by the Safavids, provided the opportunity for European countries to begin diplomatic and stable relations with Iran. In the meantime, it seemed, due to reasons such the territorial expansions and Russia's political and military authority, that Russia was more capable of establishing and developing relationships with Iran. But the obstacles arising from internal occasional problems and competing and conflicting governments' measures, in the Safavid period, prevented these relations to progress.This article aims at reviewing the processes and dominations of Iran's relations with Russia duringSafavid period through reading the authentic sources and with documentary methods. The study also aims at challenging the ups and downs of the relations between the two countries at this historical era through a scientific approach and explaining how ill-fated relations led to tensions between the two governments.The result of the research suggests that the path of relations between the Safavid government and Russia, unlike most cases of Safavid relations with Europe, did not reach a fruitful outcome due to a lack of understanding of international relations and growing domestic tensions. It was a test for identifying the colonial powers and Tsarist of Russia from Iran's geopolitical position and at the same time, their inability to manage the country. The outcome of this test was the Russian military aggression in the territory of Iran.