عوامل پيش‌ بيني‌ كننده وضعيت استرس تحصيلي و عوامل موثر بر آن در بين دانشجويان بر اساس نظريه رفتار برنامه‌ريزي‌ شده

Predictors of the academic stress and its determinants among students based on the theory of planned behavior

مقدمه: بر اساس پژوهش هاي گوناگون دانشجويان در زمان تحصيل استرس زيادي را متحمل مي شوند. استرس تحصيلي اگر شدت يابد يا ادامه پيدا كند، در زمينه سلامت رواني و بهزيستي، مشكلاتي را ايجاد مي كند. پژوهش حاضر با هدف بررسي عوامل پيش بيني كننده وضعيت استرس تحصيلي و عوامل موثر بر آن در بين دانشجويان بر اساس نظريه رفتار برنامه ريزي شده انجام شد. روش كار: جامعه آماري اين مطالعه توصيفي-تحليلي تمام دانشجويان دانشگاه فردوسي مشهد در سال تحصيلي 1396-1395 بودند كه تعداد 320 دانشجو به صورت تصادفي انتخاب شدند. جهت جمع آوري اطلاعات، از پرسش نامه هاي مشخصات فردي، استرس تحصيلي گادزلا و محقق ساخته بر اساس نظريه رفتار برنامه ريزي شده كه روايي و پايايي آن مورد تاييد قرار گرفت، استفاده شد. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ي 16و آزمون هاي آماري تحليل گرديدند. يافته ها: استرس تحصيلي با جنسيت (0/05>P) و مقطع تحصيلي (0/001>P) ارتباط معني داري داشت. بر اساس نتايج ضريب هبستگي اسپيرمن، آگاهي (r=0.201, P<0.001). با استرس تحصيلي، ارتباط مثبت معني دار و هنجارهاي انتزاعي 0/05>P، 0/177- =r) و كنترل رفتاري درك شده (r= -0.261, P<0.001) ارتباط معكوس معني دار داشتند. هم چنين نتايج رگرسيون نشان داد كه نظريه ي رفتار برنامه ريزي شده در مجموع، 7/14 درصد واريانس استرس تحصيلي را در بين دانشجويان پيشگويي مي كرد كه از بين آن ها آگاهي و كنترل رفتاري درك شده تاثير معني دار داشتند (0/001>P). نتيجه گيري: نتايج اين پژوهش پيشنهاد مي كند كه استفاده از نظريه رفتار برنامه ريزي شده در مداخلات آموزشي با تمركز بر سازه كنترل رفتاري درك شده در استرس تحصيلي مي تواند نتايج موثري به همراه داشته باشد.

Introduction: According to various researches, students suffer from enormous stress during their studies. If the stress intensifies or continues, it will create problems in mental health and well-being. The purpose of this study was to investigate predictive and effective factors of academic stress among students based on the theory of planned behavior. Materials and Methods: The statistical community of this descriptive-analytic study consist all students of Ferdowsi University of Medical Sciences. Amongst them 320 students selected randomly. Data collection was done using demographic, academic stress of Gadzella and researcher based on the theory of behavioral behavior questionnaire that its validity and reliability were confirmed. Data were analyzed by SPSS software version 16 and related statistical tests. Results: There was a significant relationship between academic stress, gender (P<0.05) and educational level (P<0.001). Based on Spearman's correlation coefficient, there was a significant positive correlation between knowledge and academic stress (r=0.201, P<0.001). Subjective norms (r= -0.177, P<0.05) and perceived behavioral control (r= -0.261, P<0.001) has reverse relationship. Also, the results of regression showed that the theory of planned behavior in general predicted 14.7% variance of students' academic stress which knowledge and perceived behavioral control has significant effect on them (P<0.001). Conclusion: The results of this study suggested that the use of the theory of planned behavior in educational interventions on perceived behavioral control structure may be effective in academic stress.